{"id":8656,"date":"2018-10-22T01:31:40","date_gmt":"2018-10-21T23:31:40","guid":{"rendered":"https:\/\/polszczyzna.pl\/?p=8656"},"modified":"2022-05-26T11:33:58","modified_gmt":"2022-05-26T10:33:58","slug":"skad-sie-wzial-wyraz-matka","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/polszczyzna.pl\/skad-sie-wzial-wyraz-matka\/","title":{"rendered":"Sk\u0105d si\u0119 wzi\u0105\u0142 wyraz \u201ematka\u201d?\u00a0Mi\u0142e i \u017c\u0105dne maciory"},"content":{"rendered":"
[vc_row][vc_column][vc_column_text]\n

Sk\u0105d si\u0119 wzi\u0105\u0142 wyraz \u201ematka\u201d?\u00a0Mi\u0142e i \u017c\u0105dne maciory<\/h1>\n[\/vc_column_text][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]To najwa\u017cniejsza osoba w \u017cyciu ka\u017cdego z nas \u2013 matka, mama, mamusia, mate\u0144ka. Tylko z jakiego powodu w \u015bredniowiecznym \u201eLamencie \u015bwi\u0119tokrzyskim\u201d matki zosta\u0142y nazwane \u201emi\u0142ymi i \u017c\u0105dnymi maciorami\u201d? Dlaczego popularne przekle\u0144stwo na \u201ek\u201d uzupe\u0142niamy s\u0142owem \u201ema\u0107\u201d? Sk\u0105d w og\u00f3le wzi\u0119\u0142o si\u0119 s\u0142owo \u201ematka\u201d? Poznajcie etymologi\u0119 tego wdzi\u0119cznego wyrazu!<\/strong>[\/vc_column_text][vc_empty_space height=”15px”][vc_single_image image=”8657″ img_size=”large” alignment=”center”][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]Sylaby lubi\u0105 si\u0119 powtarza\u0107<\/b><\/span><\/p>\n

Pierwsze s\u0142owo niemal ka\u017cdego dziecka to \u201emama\u201d. Dlaczego w\u0142a\u015bnie ono jest takie wa\u017cne? To wyraz si\u0119gaj\u0105cy pocz\u0105tk\u00f3w ludzko\u015bci. Powsta\u0142 jako d\u017awi\u0119kona\u015bladowcze wo\u0142anie niemowl\u0119cia. Naj\u0142atwiejsza do wym\u00f3wienia przez malutkiego cz\u0142owieka jest bowiem sylaba <\/span>ma-<\/span><\/i>. S\u0142owo <\/span>mama<\/span><\/i> powsta\u0142o przez jej reduplikacj\u0119, czyli podwojenie. Jak \u0142atwo zauwa\u017cy\u0107, wiele s\u0142\u00f3w zwi\u0105zanych z pokrewie\u0144stwem rodzinnym utworzono w ten spos\u00f3b (np. <\/span>tata<\/span><\/i>, <\/span>baba<\/span><\/i>, <\/span>ciocia<\/span><\/i>).<\/span>[\/vc_column_text][vc_column_text][\/vc_column_text][vc_column_text]Matki w j\u0119zyku s\u0105 do siebie podobne<\/b><\/span><\/p>\n

Najdawniejszym i powszechnym sposobem tworzenia nazw pokrewie\u0144stwa by\u0142o dodawanie do takich w\u0142a\u015bnie podstawowych, pierwotnych sylab formantu <\/span>-ter<\/span><\/i> (np. \u0142aci\u0144skie<\/span> frater<\/span><\/i> to brat, a <\/span>pater<\/span><\/i> \u2013 ojciec). St\u0105d te\u017c mamy \u0142aci\u0144skie <\/span>mater<\/span><\/i>, angielskie <\/span>mother <\/span><\/i>czy niemieckie <\/span>Mutter<\/span><\/i>. Dodajmy ciekawostk\u0119, \u017ce \u0142aci\u0144skie wyra\u017cenie Alma Mater odnosz\u0105ce si\u0119 do uczelni wy\u017cszych dos\u0142ownie oznacza \u2018matka karmicielka\u2019.<\/span>[\/vc_column_text][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]Sprawd\u017a r\u00f3wnie\u017c tekst:\u00a0Sk\u0105d wzi\u0105\u0142 si\u0119 j\u0119zyk polski? Czyli polszczyzna od narodzin do doros\u0142o\u015bci!<\/a><\/em><\/span>[\/vc_column_text][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]Psia ma\u0107!<\/b><\/span><\/p>\n

W pras\u0142owia\u0144szczy\u017anie rozwin\u0119\u0142a si\u0119 forma *<\/span>mati<\/span><\/i>, w dope\u0142niaczu *<\/span>matere<\/span><\/i>, a w j\u0119zyku polskim odpowiednio <\/span>ma\u0107<\/span><\/i>, <\/span>macierze<\/span><\/i>. Forma mianownikowa<\/span> ma\u0107<\/span><\/i> utrwali\u0142a si\u0119 w j\u0119zyku w przys\u0142owiu <\/span>jaka ma\u0107, taka na\u0107<\/span><\/i> czy w wulgaryzmach<\/span> psia ma\u0107<\/span><\/i>, <\/span>kurwa ma\u0107 <\/span><\/i>(o ironio, dzi\u0119ki osobom u\u017cywaj\u0105cym przekle\u0144stw ten archaizm osta\u0142 si\u0119 w j\u0119zyku). Formacja <\/span>ma\u0107<\/span><\/i> sta\u0142a si\u0119 podstaw\u0105 s\u0142owotw\u00f3rcz\u0105 wyrazu <\/span>macica<\/span><\/i>. Wyrazem pokrewnym od pras\u0142owia\u0144skiego *<\/span>mati<\/span><\/i> by\u0142 *<\/span>matjecha<\/span><\/i>. Co ciekawe, s\u0142owo <\/span>macocha <\/span><\/i>jest nacechowane negatywnie poprzez wyst\u0119powanie elementu sp\u00f3\u0142g\u0142oskowego <\/span>-ch-<\/span><\/i>, charakterystycznego dla zgrubie\u0144, np. <\/span>starucha<\/span><\/i>.<\/span>[\/vc_column_text][vc_column_text]

\r\n\r\n\r\n\t\"Ksi\u0119garnia