Pięta Achillesa (achillesowa) – definicja, pochodzenie, słownik. Wyjaśniamy, co to znaczy
Związek frazeologiczny, jakim jest pięta Achillesa (pięta achillesowa), pochodzi rzecz jasna z mitologii greckiej. Wspomniany Achilles jest jednym z najbardziej znanych bohaterów mitycznych. Czasem mówi się „to moja pięta Achillesa”. Można się również spotkać z przymiotnikową formą tego wyrażenia, czyli pięta achillesowa. Dlaczego pięta i dlaczego Achillesa? Co oznacza ten zwrot? W poznaniu jego znaczenia pomocna będzie historia tego greckiego herosa. To wszystko znajdziecie w treści niniejszego artykułu.
Pięta Achillesa (pięta achillesowa) – co to znaczy? Co to jest? Definicja
Związek frazeologiczny pięta Achillesa oznacza słaby punkt kogoś lub czegoś. Najczęściej to wyrażenie stosuje się wtedy, gdy mówimy o tym, że ktoś ma słabe wyniki w jakiejś dziedzinie. Czyjąś piętą achillesową może być matematyka, a słabym punktem innej osoby może być ortografia.
Achilles w mitologii
Achilles to jeden z najsłynniejszych bohaterów mitów. Był herosem, czyli synem śmiertelnika i bogini. Jego ojcem był argonauta Peleus, zaś matką Tetyda, która była nereidą, czyli nimfą morską. Tetyda, chcąc zapewnić synowi nieśmiertelność i uodpornić na wszelkie zranienia, zanurzyła jego ciało w Styksie, rzece płynącej w Hadesie – krainie umarłych. Uczyniła to, trzymając Achillesa za piętę, która jako jedyny fragment ciała nie została zanurzona. To sprawiło, że pozostała jedynym słabym punktem herosa.
Achilles dorastał pod opieką centaura Chirona, który był jego wychowawcą i nauczycielem. Stał się największym wojownikiem. Heros był również uczestnikiem wojny trojańskiej. To właśnie podczas niej Achilles zginął zabity przez Parysa. Wypuszczona przez niego strzała z łuku ugodziła Achillesa w piętę. Stąd mamy określenie pięta Achillesa.
Ścięgno Achillesa
Z lekcji biologii, podczas których uczymy się o budowie ludzkiego ciała, możemy również pamiętać nazwę ścięgno Achillesa. Tworzone jest przez łączące się ścięgna mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego. Ścięgno to łączy dwa mięśnie podudzia (łydki) z kością pięty. Ścięgno Achillesa składa się z wielu włókien zbudowanych z kolagenu, co sprawia, że jest ono bardzo mocne.
Ścięgno Achillesa jest największym ścięgnem w ciele człowieka. Umożliwia ono takie czynności jak: chodzenie, bieganie, skakanie oraz wchodzenie po schodach i schodzenie z nich.
Jak było w rzeczywistości?
Mity są między innymi próbą wyjaśnienia otaczającej rzeczywistości czy zachodzących zjawisk przyrodniczych. W ten sposób dawni ludzie tłumaczyli sobie różne rzeczy. A czy da się w logiczny sposób wyjaśnić mit o Achillesie i jego nieszczęsnej pięcie?
Być może istniał wówczas jakiś sławny wojownik imieniem Achilles. Mógł być tak znakomity w sztuce wojennej i walce mieczem, że nie sposób było go pokonać i zabić. To mogłoby tłumaczyć, skąd wzięło się przekonanie o jego nieśmiertelności. A co z piętą, która miała być jedynym „śmiertelnym” miejscem Achillesa? Otóż łucznicy często zatruwali swoje strzały. Trucizny do tego używane były tak silne, że trafienie nią w dowolne miejsce ciała powodowało zgon przeciwnika. Achilles mógł więc zostać trafiony taką właśnie zatrutą strzałą, co stało się bezpośrednią przyczyną jego śmierci.
Pięta Achillesa – kolokacje, czyli popularne połączenia z tym wyrażeniem
- Pięta achillesowa gospodarki, kinematografii, oświaty, przemysłu; prawa, systemu, ustawy; rządu; drużyny, zespołu; zawodnika,
- przysłowiowa pięta Achillesa.
Przykłady użycia wyrażenia pięta Achillesa (pięta achillesowa)
Przykłady użycia wyrażenia pięta Achillesa w literaturze
— Za wielka wiara w siłę męską, a za mała w naszą.
— To tylko doświadczenie, że najsilniejszy pancerz nie ostoi się przed tym, kto ma pragnienie walki i potrafi odnaleźć w największym uzbrojeniu piętę Achillesa.
— A jeśli taka słaba strona nie istnieje?
— Dla woli i energii istnieje zawsze, tylko bywa różna zależnie od intelektu kobiety. Odszukanie właściwej przedstawia największą trudność. To kwestia sprytu mężczyzny.
Helena Mniszkówna, Trędowata
– Pragnienie bycia kochanym i zdolność do kochania daje ludziom siłę, lecz jest również ich piętą achillesową. Gdy się im da widoki na miłość, będą zdolni przenosić góry. Gdy się im je odbierze, wystarczy lekki wiaterek, żeby ich przewrócić.
Jo Nesbø, Macbeth
– Och! Ugodziła mnie pani w piętę achillesową, którą wbrew wszelkim zasadom fizjologii noszę na głowie! Zresztą profesorowi już także czupryna dobrze „prześwietla”.
Jerzy Żuławski, Profesor Butrym
