Epifora i symploke. Definicje, funkcje i przykłady użycia

Co to jest epifora? Czym jest symploke? Czy coś łączy te dwa środki stylistyczne? Gdzie spotkamy przykłady użycia epifory i symploke? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w naszym artykule.

Pewnie wielu z Was kojarzy środek stylistyczny o nazwie anafora. Ale czy równie dobrze znacie jej dwie siostry – epiforę i symploke? Chcecie dowiedzieć się więcej? Poznajcie je bliżej.

Co to jest epifora? Definicja 

Epifora to szczególny przypadek powtórzenia. Mówimy o niej, gdy na końcu segmentów tekstu (zwrotek czy wersów w poezji albo zdań w prozie) pojawia się to samo słowo lub fraza.

Przykłady epifory w poezji:

Z otchłani klęsk i cierpień podnoszę głos do ciebie,
Nirwano!
Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie,
Nirwano!
Złemu mnie z szponów wyrwij, bom jest utrapień srodze,
Nirwano!
I niech już więcej w jarzmie krwawiącym kark nie chodzę
Nirwano!

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Hymn do Nirwany

Gdy byłem dzieckiem,
mówiłem jak dziecko,
czułem jak dziecko.

Pierwszy List do Koryntian

Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba
Podnoszą z ziemi przez uszanowanie
Dla darów nieba,
Tęskno mi, Panie.

Do kraju tego, gdzie winą jest dużą
Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą,
Tęskno mi, Panie.

Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony
Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie:
„Bądź pochwalony!”
Tęskno mi, Panie.

Cyprian Kamil Norwid, Moja piosnka

Funkcje epifory

Po pierwsze, epifora podkreśla znaczenie powtarzanej frazy. Spójrzcie na poniższy przykład. Trudno nie zwrócić uwagi na powracający na końcu każdego wersu zwrot jak biała Niagara.

I niebo jak biała Niagara.
I drogę jak biała Niagara.
I pamięć jak biała Niagara.
O tobie jak biała Niagara.

Jan Bolesław Ożóg, Niagara cała młodości

Po drugie, epifora nadaje rytm wypowiedzi, dlatego często jest wykorzystywana w poezji, a także w trakcie popisów oratorskich.

Tam, gdzie panują uczucia, ich rozum jest podporządkowany, uczciwość jest podporządkowana, dobra wola jest podporządkowana, a wszystko inne, co przeciwstawia się złu, na zawsze jest podporządkowane.

Thomas Wilson

Anafora plus epifora daje… no właśnie, co?

A co się stanie, jeśli na początku zdań, wersów czy segmentów wypowiedzi powtarzać będziemy jedną frazę, a na ich końcu inną? Z połączenia anafory i epifory powstanie symploke. Czy ktoś z Was miał do czynienia z tym środkiem stylistycznym? Oto przykłady:

Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski

Jacek Kasprowy, Ja stawiam

Okazuje się więc, że czasem warto się powtarzać. Zwróćcie uwagę, czy w Waszych wypowiedziach pojawiają się czasem te trzy środki stylistyczne. Przypomnijcie też sobie memy z rozczochraną kurą: „Umyj włosy wieczorem, mówili. Będziesz mieć więcej czasu rano, mówili”. Czy to aby nie jest epifora?