Palindrom, czyli ukryta symetria słowa
Palindrom to takie wyrażenie, które najczęściej budzi ciekawość wszystkich miłośników danego języka. Dawniej uważano, że sprawnie posługują się palindromami jedynie magicy bądź geniusze. Dziś doskonale wiemy, że aby stworzyć ciekawe palindromy, wystarczą po prostu chęci, trochę czasu, choć niekiedy też dobra znajomość słownictwa i literatury, ewentualnie zdolności analityczne.
Czym jest palindrom?
Palindrom to wyrażenie, które czytane zarówno od lewej, jak i od prawej brzmi tak samo. Jest to swego rodzaju gra słowna, które nie zawsze musi mieć ukryty sens. Często używa się ich po prostu na zasadzie „sztuka dla sztuki”, na poprawę humoru, czego rezultatem bywają wiersze. Cieszą się one tak ogromnym powodzeniem, że co jakiś czas pojawiają się nowe konkursy dla twórców, którzy piszą limeryki przy użyciu palindromów.
Słowa i wiersze
Być może na co dzień nie zdajemy sobie sprawy z tego, że używamy słów i zwrotów będących palindromami. Wśród nich są: sos, Anna, sedes, zaraz, kajak, zakaz, owocowo, potop, radar.
I choć już samo znalezienie takich słów wydaje się nie lada wyzwaniem, to sztuką jest napisanie wiersza, a nawet książki, gdzie szyk liter składa się w jeden wielki palindrom. Tutaj należy dodać, że aby wiersz lub książka mogły zostać uznane za palindrom, kolejność liter musi pozostawać niezmienna od początku do końca. I tu, przykładem najpopularniejszych zdań są:
- Kobyła ma mały bok.
- Akta generała ma mała renegatka.
- Ile Romanowi dała za ład Iwona moreli?
- Łapał za kran, a kanarka złapał.
- Zakopane na pokaz.
Palindrom – nie mylmy go z ananimami
W wielu przykładach w internecie palindromy mylone są z ananimami. Tymczasem różnica między tymi dwoma pojęciami jest ogromna. Ananimy bowiem to słowa czytane wspak i najczęściej nie brzmią tak samo czytane od prawej do lewej, jak od lewej do prawej. Zyskują jednak nowe znaczenie. Przykłady to:
- mamo ‒ omam
- Amor ‒ Roma
- Aneta ‒ Atena
- latem ‒ metal
Najdłuższy palindrom na świecie
Twórcą najdłuższego palindromu na świecie jest Polak, który w tym celu użył aż 33 tysięcy liter. Ten autor to profesor Tadeusz Morawski, który napisał też wiele książek z palindromami, np. Zaradny dynda raz, Aga naga czy Żartem dano nadmetraż. Mimo to kwestia najdłuższego palindromu jest bardzo sporna. Powodem jest inny twórca palindromu, Józef Godzic, który napisał palindrom liczący aż 200 001 liter.
Palindromy są obecne w naszym codziennym życiu. A kto wie, ilu ich twórców mijamy np. na ulicy? Sami autorzy o swoich dziełach mówią, że proces twórczy wpływa na nich podobnie jak rozwiązywanie krzyżówki czy sudoku.
Czy wśród naszych czytelników są jacyś twórcy palindromów? A może spróbujecie utworzyć jakieś zdanie, które czytane zarówno od lewej do prawej, jak i od prawej do lewej strony ma taki sam szyk liter?