Eklektyczny – znaczenie słowa i przykłady

Być może obiło Wam się o uszy połączenie „eklektyczny budynek”. Brzmi to bardzo ładnie i – można by powiedzieć – dostojnie, ale czy wiecie, co oznacza słowo eklektyczny? Z czym Wam się kojarzy? Gdzie możemy je spotkać? I jaki ma związek z eklektyzmem? Przeczytajcie nasz artykuł, bowiem znajdziecie w nim odpowiedzi na te i inne pytania. Miłej lektury!

Eklektyzm – kierunek wszędobylski

Zanim przejdziemy do wyjaśnienia, jakie jest znaczenie słowa, które dzisiaj wzięliśmy na warsztat, warto wspomnieć, że eklektyzm to kierunek istniejący nie tylko w sztuce, muzyce i filozofii, ale także w literaturze. W eklektycznym dziele szybko dostrzeżemy mieszankę różnorodnych konwencji – gatunkowych, stylistycznych i narracyjnych.

Charakterystyczne dla eklektyzmu jest również zatarcie granic pomiędzy sztuką elitarną a popkulturą, co przejawia się łączeniem i zestawieniem obok siebie elementów zaczerpniętych z jednej strony z tzw. wysokiej literatury, z drugiej zaś – z kultury masowej. Znakomitym przykładem literatury postmodernistycznej, lubującej się w eklektyzmie form i zabawie konwencją, jest jeden z absolutnych klasyków: Ulisses Jamesa Joyce’a. Eklektyzm wpisuje się w założenia filozofii postmodernizmu, jest wyrazem przeświadczenia o końcu historii i niemożności wymyślenia czegoś nowego.

Co oznacza słowo eklektyczny?

Definicja słowa eklektyczny jest następująca:

1. taki, który łączy w sobie różne i niejednorodne cechy, składniki, elementy, style, idee, poglądy czy koncepcje,
2. taki, który odnosi się do eklektyzmu.

Przykłady z życia:

Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie to znakomity przykład eklektyzmu w architekturze.

Ich muzyka wydaje się jakby już gdzieś słyszana, wręcz eklektyczna, a jednak bilety na ich koncerty rozchodzą są w błyskawicznym tempie.

Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa eklektyczny

Pomocne w zapamiętaniu tego, co oznacza słowo eklektyczny, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Etymologia słowa eklektyczny

Słowo to swoje początki ma w języku greckim – eklektikós to ‘wybierający’. W obecnej formie i znaczeniu upowszechniło się dzięki językom takim jak niemiecki (eklektisch), francuski i angielski.

Wyrazy pokrewne

Eklektyzm w architekturze

Łączenie często niezgodnych ze sobą, przeciwstawnych elementów pochodzących z różnych stylów architektonicznych to kierunek w sztuce nazywany eklektyzmem. Został rozpowszechniony w XIX wieku pod wpływem historyzmu i estetycznej potrzeby konfrontacji wielorakiego piękna z różnych epok. Na początku było to bardzo swobodne, wręcz bezkarne, łączenie wszelkich tzw. stylów historyzujących, czyli odnoszących się do epok poprzednich (jak neogotyk, neorenesans czy neobarok), jednak budziło sporo wątpliwości pod względem estetycznym.

Z czasem zaczęto zatem wprowadzać zasady i reguły, jak np. kopiowanie tylko jednego stylu, co wprowadziło swego rodzaju porządek.
Jednym z najwspanialszych przykładów eklektyzmu jest zamek Neuschwanstein znajdujący się w Niemczech, a konkretnie w Bawarii. Jego wnętrza, a także fasada, łączą w sobie elementy naprawdę przeróżnych stylów. To o tym zamku mówi się, że miał stanowić inspirację dla tego disneyowskiego.

Przykłady użycia słowa eklektyczny w literaturze

O ile więc trzeba było Powstania Styczniowego, żeby mój ojciec ożenił się z moją mamą, o tyle wybuch Wielkiej Październikowej był nieodzowny, ażeby moja siostra, Halina, wyszła za mąż za porucznika Zygmunta Mianowskiego. Tacy to już jesteśmy my, Polacy. Ubodzy, ale wymagający pod względem historycznym. Niemało co prawda, poza rewolucją, przyczynił się do tego drugiego małżeństwa i opisywany już wuj Wielhorski, choć nie bezpośrednio. Miał ci on bowiem trzech synów, a jeden z nich, kompozytor postromantyk eklektyczny i pianista, imieniem Aleksander, udzielał lekcji mojej siostrze, doskonaląc jej warsztat pianistyczny.

Jeremi Przybora, Przymknięte oko opaczności

Herc kupował płyty właściwie wyłącznie ze względu na zawarte w nich przejścia instrumentalne, które znakomicie sprawdzały się na parkietach lokalnych klubów tanecznych jako tak zwane break beats. Tę technikę opanował do perfekcji inny przybysz z Indii Zachodnich, pochodzący z Barbadosu Joseph Saddler. Jego ojciec był kolekcjonerem płyt, co pozwalało oszczędzić mnóstwo pieniędzy i wyrobić eklektyczny gust. Zmian płyt na talerzach Saddler dokonywał w błyskawicznym tempie, co zyskało mu przydomek Grandmaster Flash (Supermistrz Błyskawica).

Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński, Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronika czasów popkultury

Przykłady użycia słowa eklektyczny w prasie

Gdańsk, najpierw gotycki, później renesansowo-barokowy, rozwijał się jak każde miasto w obrębie murów, gdzie każdy metr ziemi miał wysoką cenę. To stanowiło o jego wyjątkowo gęstej zabudowie. Gdy na przełomie dziewiętnastego wieku zniwelowano fosy i rozebrano mury, jego dzielnice zaczęły gwałtownie się rozrastać, tworząc naturalną otulinę dawnego, historycznego centrum. Ówcześni (mówi się o nich – pruscy) architekci mieli świadomość, że miasto, które przyszło im rozbudowywać, posiada jedyny w swoim rodzaju, niepowtarzalny urok i charakter, na który składały się ceglany gotyk Hanzy, renesans niderlandzki czy wreszcie eklektyczny barok.

Paweł Huelle, Był sobie Gdańsk, „Gazeta Wyborcza”, 1996

Odmiana słowa eklektyczny

?