Konformizm – co to znaczy? Definicja i przykłady użycia

Z pewnością słyszeliście o postawie konformistycznej. Jest ona dość mocno krytykowana, mimo że konformizm w pewnym sensie udziela się nam wszystkim. Co zatem znaczy to słowo? Jaka jest jego etymologia? Co jeszcze warto o nim wiedzieć? Zachęcamy Was do zapoznania się z treścią naszego artykułu.

Konformizm – co to znaczy? Definicja i przykłady użycia

Konformizm a nonkonformizm

Postawa konformistyczna jest dość często spotykana i wynika z potrzeby akceptacji, jest w pewnym sensie ucieczką od odrzucenia społecznego. Konformistami są ludzie, którzy nie mają własnego systemu wartości lub ten system wartości jest u nich na bardzo niskim poziomie. Zachowania konformistyczne wyraźne są u osób, które dążą do tego, aby zawsze mieć rację i być częścią większości.

Ich przeciwieństwem są nonkonformiści lub antykonformiści, którzy wyraźnie sprzeciwiają się biernemu i ślepemu niekiedy podporządkowywaniu się wartościom czy normom, jakie panują w społeczeństwie. Wymaga to jednak niezwykłej pewności siebie i pewności swoich racji. Spotkać je można u osób o naprawdę silnych charakterach i cechach przywódczych, które, niczym Wolność u malarza Eugène’a Delacroix, są w stanie wieść lud na barykady. Nieśmiertelną ikoną nonkonformizmu pozostał zbuntowany zarówno w filmach, jak i w życiu aktor James Dean.

Konformizm – na czym polega? Co znaczy? Definicja

Konformizm ma następujące definicje:

1. Postawa kogoś, kto bezkrytycznie godzi się z obowiązującymi normami, wartościami i poglądami, podporządkowując się im w oczekiwaniu korzyści lub z braku krytycyzmu.
2. Wyznanie chrześcijańskie uznające króla za głowę kościoła, obecne i rozpowszechnione w Anglii (w XVII wieku nazywano tam w ten sposób protestantów, którzy przyłączyli się do państwowego kościoła anglikańskiego).

Przykłady z życia:

Jeśli zupełnie bezkrytycznie ulegasz zasadom panującym w danej grupie i akceptujesz je, przejawiasz zachowanie konformistyczne.

Jeśli jesteś konformistą, jest mało prawdopodobne, że dołączysz do rewolucji, która obali własny rząd; zamiast tego będziesz argumentował, że najlepiej jest zachować rzeczy takimi, jakimi są.

Konformizm – synonimy i wyrazy bliskoznaczne

Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest konformizm będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Przykłady użycia słowa konformizm

Przykłady użycia z literatury

Artur – To nie jest prawo. To jest moralny przymus do niemoralności.
Stomil – Doprawdy dziwię się tobie, masz jakieś zmurszałe poglądy. Kiedy byliśmy w twoim wieku, każdy konformizm uważaliśmy za hańbę. Bunt! Tylko bunt miał dla nas wartość!

Sławomir Mrożek, Tango

Rozumiem, że to bardzo trudno zrozumieć, ale był to początkowy okres istnienia Polski Ludowej, okres braku doświadczeń, okres nacechowany wypaczeniami stalinizmu i wielu posłów uważało, że to, co władze proponują, co władze narzucają, jest prawidłowe, jest korzystne dla kraju, dla państwa. Być może byli i tacy posłowie, którzy z braku odwagi nie występowali przeciwko różnym koncepcjom czy różnym projektom władz, ale był to konformizm raczej wynikający ze zrozumienia, że tak to powinno wyglądać, tak to musi być, że innej drogi nie ma, tak jest normalnie.

Teresa Torańska, Oni

Tłumienie anarchicznej wolności jest koniecznym narzędziem, które przygotowuje dziecko do konformizmu społecznego. Używam pojęcia konformizmu nie jako odstręczającego hasła, myślę o nim bez pejoratywnego odcienia, ponieważ nikt nie wymyślił lepszego sposobu na życie społeczne niż konformistyczny układ, czyli przycieranie rogów. Najpierw rogi przycierają rodzice lub (w mniejszym stopniu) babcie wychowujące wnuki.

Krystyna Kofta, Gdyby zamilkły kobiety

Przykłady użycia z prasy

Najpierw trzeba będzie sobie jednak poradzić ze sporym bagażem historii. Nieporozumienia i konflikty między oboma narodami sięgają początków istnienia ich państwowości, jednak najświeższe zadry wiążą się z odmiennymi postawami Polaków i Czechów w czasach hitlerowskiej okupacji i komunizmu. To, co jedna strona uznaje za wadę, w oczach drugiej uchodzi za zaletę. Czesi zarzucają Polakom niepotrzebną bohaterszczyznę, Polacy Czechom konformizm i tchórzostwo. Czesi wypominają Polakom uczestnictwo w inwazji z 1968 roku, a Polacy nie mogą zapomnieć Czechom tego, że ich rząd głośno atakował „Solidarność” i gorąco poparł wprowadzenie stanu wojennego.

Shailagh Murray, Sami swoi, „Gazeta Wyborcza”, 1995

Przykłady użycia w internecie

Człowiek bez własnego zdania, bez kręgosłupa, podporządkowujący się innym. Po prostu konformista. Nikt interesujący. A przecież dziś w cenie jest podkreślanie odrębności. Własne poglądy trzeba mieć. Sęk w tym, że i goniąc za nimi, łatwo wpaść... w sidła konformizmu. – Najbardziej jaskrawym przykładem jest kultura hipsterska. Polega ona właśnie na podkreślaniu oryginalności, nonkonformizmie. Z czasem jednak takie zachowania stają się normą grupową. Żeby więc do grupy należeć, trzeba się z nią utożsamiać. I tu wpadamy w konformizm

Dariusz Drążkowski z Instytutu Psychologii UAM, gazetaprawna.pl, 2015