Cynizm – co to jest? Definicja, synonimy i przykłady użycia

Słowo cynizm swoimi korzeniami sięga aż do IV wieku p.n.e. Wówczas to w Atenach powstała szkoła filozoficzna, której przedstawiciele nazwali się cynikami. Ale czym tak naprawdę był i jest cynizm? Czy współczesne rozumienie słowa pokrywa się z jego pierwotnym znaczeniem?

Cynizm – co to jest? Definicja, synonimy i przykłady użycia

Cynizm – co to jest? Definicja słowa

Definicje słowa cynizm brzmią następująco:

1. Postawa życiowa polegająca na jawnej pogardzie i wyzywającym lekceważeniu powszechnie przyjętych autorytetów, wartości, praw, zachowań.
2. Poglądy i koncepcje filozoficzne głoszone przez grecką szkołę Antystenesa, oparte na propagowaniu życia zgodnego z naturą i ograniczeniu potrzeb życiowych do minimum.

Przykład z życia:

Jeśli ignorujesz obowiązujące normy i demonstracyjnie nimi gardzisz, to znaczy, że nie brakuje ci cynizmu.

Cynizm – synonimy i wyrazy bliskoznaczne

Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest cynizm, co to znaczy, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Cynizm – przykłady użycia słowa w literaturze

No tak. Cynizm i złośliwość są ostateczną bronią osób samotnych i sfrustrowanych.

Witold Jabłoński, Dzieci nocy, 2011

Można wtedy wybrzydzać się na cenione autorytety, stylowo pluć na każdy piedestał, przedstawiać cynizm jako najwyższe z osiągnięć dostępnych gatunkowi homo sapiens.

Życiński Józef, Ziarno samotności, 1997

O cynizmie w prasie

Kiedy masakrę kolumny albańskich uchodźców lub podróżnych międzynarodowego pociągu dokonaną przez samoloty NATO nazwie się błędem, z pełną racją uważamy to za okrutny cynizm. Bo czyż nie jest cyniczne już samo bombardowanie, skoro jego skutki są nieprzewidywalne?

Nebojsza Popov, tłum. Dorota Jovanka Ćirlić, Ludzie zbyteczni, „Gazeta Wyborcza”, 1999

Hitlerowcy prześcignęli swym okrucieństwem wszystkich zbójów. Ich cynizm i buta nie miały granic, panoszyli się w naszych domach i miastach.

Święto 3 maja w Warszawie, „Życie Warszawy”, nr 122, 1945

Kilka słów o historii cynizmu

Przypuszcza się, że słowo cynizm pochodzi od greckiego przymiotnika kyon, czyli ‘pies’. Istnieje również hipoteza, że wyraz wywodzi się od szkoły prowadzonej przez cyników na placu Cynosarges w Atenach.

Nie ulega wątpliwości, że cynizm miał swój początek na ulicach starożytnych Aten, gdzie pod patronatem Sokratesa i przewodnictwem Antystenesa oraz Diogenesa zbierali się wyznawcy cynizmu, a tym samym wielcy i gorliwi wielbiciele cnoty stanowiącej dla nich jedyny i samowystarczalny cel ludzkiego życia. Sam Diogenes wziął sobie owe założenia do serca na tyle, że podobno mieszkał w glinianej beczce.

Cynizm – odmiana słowa

Cynizm – pochodzenie wyrazu, czyli o etymologii

Słowo cynizm, czyli znane w obecnej postaci, pochodzi od łacińskiego cynismus, które swoje początki ma w języku greckim.

Popularne połączenia słowa cynizm

Cynizm – wyrazy pokrewne

Cynizm kiedyś i dziś

Już na pierwszy rzut oka widać, że współczesne rozumienie słowa cynizm nieco odbiega od założeń filozoficznych, które przyświecały Antystenesowi i jego uczniom.
Jeśli jednak przypomnimy sobie, że cynicy okazywali pogardę wobec instytucji i społecznych konwencji, to odnajdziemy wspólny mianownik między współczesnością i zamierzchłą przeszłością.

Różnica jest jednak wciąż znaczna, bo współczesny sens słowa jest oparty jedynie na pewnych wycinkach starożytnej koncepcji. Dzisiejszemu cynikowi jest z kolei blisko do konformizmu, którym w starożytności pogardzano. Z całą pewnością więc nie warto dzisiaj zasługiwać na to miano.