Powiedz mi, jak mnie kochasz, czyli najpiękniejsze cytaty o miłości

Święto miłości tuż-tuż, dlatego zapraszamy na krótki sprint po polskiej literaturze. Znajdziecie tu cytaty o miłości – będzie to subiektywny wybór najpiękniejszych cytatów, niekoniecznie tych najbardziej znanych. A nuż któryś z nich przyda się na walentynkową kartkę, sprowokuje do wyznań albo skłoni do działania?

Cytaty o miłości, czyli miłość w wiekach średnich

Jakie cytaty o miłości mogą spodobać się drugiej osobie? Zacznijmy nieco przekornie. Dawno, dawno temu rzekł rycerz Boguchwał do swojej żony, która mełła ziarno:

Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj.

To pierwsze zapisane zdanie po polsku, uwiecznione w Księdze henrykowskiej z XIII wieku, mogło być przecież wyrazem miłości i troski: „Odpocznij, a teraz ja popracuję”.

Trochę inaczej miłość przedstawił anonimowy kopista lub żak, który w XV-wiecznym rękopisie, tuż pod tekstem Bogurodzicy, zapisał jakże aktualny i dzisiaj czterowiersz:

Ach, miłość, coś mi uczyniła,
Eżeś mie tak oślepiła,
Eżeśm ja na miłość podał,
Jako bych nikogo na świecie znał.

Zdecydowanie sporo wiedział na temat skutków ubocznych zakochania.

Kocham Cię jak w renesansie i po barokowemu

Wraz z rozwojem polskiej literatury pojawiało się coraz więcej utworów o miłości. Zdaniem poetów – i zapewne nie tylko ich – prawdziwa miłość jest wieczna:

Nigdy, nigdy prawdziwa miłość nie umiera,
Lecz i w ogień włożona, do kości przywiera.

Jan Kochanowski, Dorocie z Michowa

Zakochanych ogarnia szaleństwo, bo uczucie sprawia, że działają wbrew rozumowi:

Cuda te czyni miłość, jej to czyny,
Którym kto by chciał rozumem się bronić,
Tym prędzej w sidło z rozumem swym wskoczy.

Jan Andrzej Morsztyn, Cuda miłości

Gdy w pobliżu nie ma obiektu westchnień, ciężko żyć:

Bez ciebie, moje dziewczę, tak leniwym krokiem
Czas mi bieży, że jeden dzień zda się być rokiem.

Jan Andrzej Morsztyn, Tęsknica

Z miłością nigdy nie jest łatwo, bo jak mówi poeta:

I nie miłować ciężko, i miłować
Nędzna pociecha.

Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet V O nietrwałej miłości rzeczy świata tego

Ale ważne, by w tej miłości być prawdziwym, uczciwym i czynami potwierdzać swoje uczucia:

Kto pragnie być kochanym, niechaj sam wprzód kocha;
A że częstokroć serce językowi przeczy,
Niechaj kocha nie w słowiech, ale w samej rzeczy.

Wacław Potocki, Miłość miłość rodzi

Bo tak naprawdę przed miłością nie ma ucieczki. Dobrze wiedziała o tym słowiańska Safona epoki baroku:

Przez mury, bramy, szańce, przez okopy, mosty,
Miłość ma wolny przystęp i gościniec prosty.
Jeszcze taka forteca w naturze nie była
Której by miłość swoją sztuką nie dobyła.

Elżbieta Drużbacka, Na piękność Narcyssa uciekającego od miłości Nimfy Echo nazwanej

Najpiękniejsze cytaty o miłości. Miłość oświecona kontra miłość romantyczna

Oświecenie i romantyzm zawsze stoją w kontrze. Choć w obu epokach nie brakuje utworów o miłości, ukazują one różne wizje tego uczucia. Oświeceniowi poeci sławili przede wszystkim miłość prostą i sielską:

Jeślibym ją utracił,
To bym zdrowiem zapłacił;
Tylko gdy ją całuję,
Wtenczas życia moc czuję.

Franciszek Karpiński, Pieśń pasterska do Zosi

Prawda, że takie gani świat zapały,
Gdzie miłość przewodzi płocha,
Wszakże kto czuje te w sercu zastrzały,
Ten tylko prawdziwie kocha.

Franciszek Dionizy Kniaźnin, Zbytni zapał

Natomiast romantycy kochali jak wariaci, na zabój, na zawsze i na wieki (czyli w praktyce do kolejnego zauroczenia). Jeden wieszcz przysięgał:

Pierwszy raz jam niewolnik z mojej rad niewoli:
Patrzę na ciebie, z czoła nie znika pogoda,
Myślę o tobie, z myśli nie znika swoboda;
Kocham ciebie, a przecież serce mi nie boli.

Adam Mickiewicz, Pierwszy raz jam niewolnik

Drugi wieszcz dopowiadał:

Miłość to światło, to niebo, to życie!

Juliusz Słowacki, Balladyna

A trzeci błagał ukochaną:

O, nie zrywaj, co nas łączy!
O, nie zrywaj, co mnie wspiera!
Nieśmiertelne – nie umiera!
Nieskończone – się nie kończy!

Zygmunt Krasiński, Jakże zerwiesz