Galanteria – co to jest? Co to znaczy? Definicja, synonimy, przykłady
Galanteria to dość rzadko używane słowo na co dzień, ale czy wiedzieliście, że ma aż trzy znaczenia? Zachęcamy Was do zapoznania się z artykułem, w którym przybliżymy Wam konteksty tego wyrazu, podamy pełne definicje, wyrazy bliskoznaczne i pokrewne, a także najczęstsze kolokacje, z którymi możecie się spotkać w przypadku wyrazu galanteria. Przeczytajcie!
Galanteria – co to znaczy? Co to jest? Definicja
Wyraz galanteria występuje w trzech znaczeniach.
1Galanteria jest określeniem na drobne wyroby będące dodatkami do ubrań (np. rękawiczki, paski, torebki itp.) bądź elementami wystroju (wazony, szkatułki itp.), które mają charakter zdobniczy i dekoratorski – często są to rzeczy z różnych materiałów, jak tkaniny czy skóra, zdobione szlachetnymi kamieniami, drogocennymi metalami, koronkami lub tasiemkami.
2Galanteria to również przedmioty użytkowe niewielkich rozmiarów, które są uzupełnieniem produktów danej branży bądź dodatkami do konkretnych wyrobów przemysłowych (np. galanteria budowlana, samochodowa, mleczarska, cukiernicza, piekarnicza).
3Galanteria to termin odnoszący się do kultury rozumianej jako dobre maniery i taktowne zachowanie, która obejmuje wytworne gesty oraz wyszukaną uprzejmość, najczęściej w stosunku do kobiet i nierzadko w formie zalotów.
Galanteria – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest galanteria, co znaczy to słowo, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.
Poznajcie więc synonimy galanterii:
Synonimy słowa galanteria w pierwszym znaczeniu to:
- dodatek,
- ozdoba,
- bibelot.
W 2. znaczeniu tego słowa galanteria to inaczej:
- armatura,
- asortyment,
- wyrób,
- wyposażenie.
W 3. znaczeniu tego słowa galanteria to inaczej:
- dżentelmeneria,
- grzeczność,
- układność,
- kurtuazyjność,
- ceremonialność,
- szarmanckość,
- wykwintność,
- wytworność,
- ogłada,
- takt,
- obejście.
Galanteria – pochodzenie wyrazu, czyli o etymologii
Z punktu widzenia etymologicznego wszystkie powyższe definicje zawierają się w tłumaczeniu francuskiego słowa galanterie, które oznacza zarówno ‘elegancję’, jak i ‘nienaganność manier’, a także ‘umizgi’ i ‘zaloty’.
Galanteria – wyrazy pokrewne
- Galanteryjnie,
- galanteryjność,
- galanteryjny.
Galanteria – kolokacje, czyli popularne połączenia z tym słowem
Połączenia wyrazowe ze słowem galanteria, podobnie jak synonimy i wyrazy bliskoznaczne, podzieliliśmy w zależności od znaczenia na trzy podgrupy.
Kolokacje dla wyrazu galanteria w 1. znaczeniu:
- drobna galanteria,
- sklep z galanterią,
- galanteria i odzież,
- galanteria damska/ męska/ skórzana.
Kolokacje dla wyrazu galanteria w 2. znaczeniu:
- galanteria budowlana/ biurowa/ kuchenna/ łazienkowa/ stołowa/ ceramiczna/,
- galanteria drzewna,
- galanteria ogrodowa,
- sprzedawać galanterię,
- handlować galanterią,
- specjalizować się w galanterii.
Kolokacje dla wyrazu galanteria w 3. znaczeniu:
- maniery i galanteria,
- galanteria mężczyzn/ słowa/ zalotów,
- pełen/ pełny galanterii,
- przywitać się/ zachować się/ ucałować rękę z galanterią,
- staromodna/ staroświecka/ wyszukana galanteria.
Odmiana wyrazu galanteria
| liczba pojedyncza | |
| M. | galanteria |
| D. | galanterii |
| C. | galanterii |
| B. | galanterię |
| N. | galanterią |
| Ms. | galanterii |
| W. | galanterio |
| liczba mnoga | |
| M. | galanterie |
| D. | galanterii |
| C. | galanteriom |
| B. | galanterie |
| N. | galanteriami |
| Ms. | galanteriach |
| W. | galanterie |
Przykłady użycia wyrazu galanteria
Galanteria – przykłady użycia wyrazu w zdaniach
- Ta panna uwielbia galanterię – ilość drobiazgów i bibelotów na jej toaletce przekracza ludzkie pojęcie! (znaczenie 1.)
- Zajmujemy się sprzedażą galanterii ogrodowej. W ofercie naszej firmy znajdą państwo: lampy ogrodowe, fontanny, donice i kwietniki. (znaczenie 2.)
- Prawdziwy z niego dżentelmen! Zachowuje się z klasą i jest pełen galanterii. (znaczenie 3.)
- Znajomość protokołu i galanteria są w dyplomacji nad wyraz cenione. (znaczenie 3.)
Przykłady użycia wyrazu galanteria w literaturze
Pamiętacie, jaka postać literacka prowadziła najsłynniejszy sklep galanteryjny? Oczywiście był to Stanisław Rzecki z Lalki (1889) Bolesława Prusa, który przez autora przedstawiany jest jako kupiec galanteryjny. Co ciekawe, u Prusa znajdziemy – już dziś archaiczną – formę, a mianowicie galanteryj.
Do przyjemniejszych dni należała u niego niedziela; wówczas bowiem obmyślał i wykonywał plany wystaw okiennych na cały tydzień. Prawe okno przeznaczone dla galanteryj zbytkownych mieściło zwykle jakiś brąz, porcelanową wazę, całą zastawę buduarowego stolika, dokoła których ustawiały się albumy, lichtarze, portmonety, wachlarze, w towarzystwie lasek, parasoli i niezliczonej ilości drobnych, a eleganckich przedmiotów. […]
W pierwszym pokoju, na lewo, mieszczą się same ruskie tkaniny: perkale, kretony, jedwabie i aksamity. Drugi pokój zajęty jest w połowie na te same tkaniny, a w połowie na drobiazgi do ubrania służące: kapelusze, kołnierzyki, krawaty, parasolki. W salonie frontowym najwykwintniejsza galanteria: brązy, majoliki, kryształy, kość słoniowa.
Bolesław Prus, Lalka
Przykłady użycia wyrazu galanteria w prasie
Fabryka istnieje od XIX wieku. […] W latach 70. zakład rozbudowano i stał się największym krajowym producentem naczyń z porcelitu. Są to: serwisy obiadowe, garnitury do kawy i herbaty, […] zestawy talerzy oraz kubki, filiżanki, salaterki i galanteria (m.in. popielniczki, wazony, serwetniki). Zakład ma własną pracownię projektową, w której powstaje większość wzorów i dekoracji naczyń.
Małgorzata Staniewicz, Słownik biznesmenów polskich, „Gazeta Wyborcza” 5.11.1996
Sędziowie, tak jak prawnicy, mają na sobie tradycyjne, czarne togi i białe peruki, zwracają się do siebie ze staromodną galanterią.
Lawrence Weschler, Prawo do sądzenia zbrodniarzy wojennych, „Gazeta Wyborcza” 10.08.1995
