Kalejdoskop – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia
Co kryje się pod pojęciem kalejdoskop? Dwa znaczenia – dosłowne i przenośne. Jego końcówka -skop sugeruje, że mamy do czynienia z przyrządem optycznym, co podpowiadają nam takie podobnie brzmiące nazwy jak mikroskop, peryskop czy teleskop. Co możemy nazwać kalejdoskopem? Czy ten wyraz ma jakieś synonimy? Odpowiedzi i wyjaśnienia znajdziecie w poniższym tekście.
Kalejdoskop – etymologia, czyli o pochodzeniu wyrazu
Termin kalejdoskop ma greckie pochodzenie. Jest połączeniem trzech wyrazów: καλός [kalos] ‘piękno’, εἶδος [eidos] ‘wygląd; kształt’ oraz σκοπέω [skopeō] ‘oglądać, obserwować’. Zarówno sam kalejdoskop, jak i nazwa zostały wymyślone przez szkockiego fizyka Davida Brewstera.
Kalejdoskop – co to jest? Definicja wyrazu
1Kalejdoskopem przede wszystkim nazywamy zabawkę będącą jednocześnie przyrządem optycznym, która ma kształt rurki, czy też walca. Wewnątrz kalejdoskopu znajdziemy liczne kolorowe szkiełka i zwierciadła, dzięki którym przez umieszczony na końcu otwór można zobaczyć symetrycznie ułożone różnokolorowe figury. Każdy obrót kalejdoskopem wywołuje przemieszczanie się tych szkiełek
2W swoim drugim znaczeniu kalejdoskop to określenie gwałtownie zmieniającego się i następującego po sobie ciągu różnych wydarzeń, sytuacji, zjawisk, wrażeń.
Kalejdoskop – przykłady użycia
- Pierwsze kalejdoskopy były wykorzystywane wyłącznie w celach naukowych.
- Mariola ma w domu pamiątkowy kalejdoskop, który w dzieciństwie dostała od dziadka.
- U Ani sporo się ostatnio dzieje. Wszystko zmienia się jak w kalejdoskopie.
- Nowa płyta tej piosenkarki to prawdziwy muzyczny kalejdoskop.
Kalejdoskop – synonimy
Drugie znaczenie
- Rozmaitość, różnorodność, mnogość, karuzela, wir, mozaika, feeria, tęcza.
Kalejdoskop – połączenia wyrazowe
Pierwsze znaczenie
- Dziecięcy kalejdoskop,
- szkiełka kalejdoskopu,
- patrzeć w kalejdoskop.
Drugie znaczenie
- Filmowy, muzyczny kalejdoskop,
- kalejdoskop barw, kolorów, wspomnień, wrażeń.
Kalejdoskop – wyrazy pokrewne
- Kalejdoskopowo, kalejdoskopowy, kalejdoskopowa, kalejdoskopowe.
Przykłady użycia wyrazu kalejdoskop w literaturze
Przywiozłam ze sobą materiały rysunkowe i te mi posłużyły do zabicia czasu. Zaopatrzona w pudło z ołówkami i w kilka arkuszy papieru, siadałam opodal nich pod oknem i zajmowałam się szkicowaniem fantazyjnych winietek, przedstawiających jakieś sceny, które mi się przypadkowo kształtowały w kalejdoskopie wyobraźni: to kawałek morza między dwiema skałami, to wschodzący księżyc i okręt, przesuwający się przez jego tarczę, to łan trzcin i sitowia z wynurzającą się spośród nich głową najady, uwieńczoną kwiatami lotosu […]
Charlotte Brontë, Dziwne losy Jane Eyre
Zdecydowanie lepiej jest umieć kochać, tak do bólu. Bo miłość boli i to bardzo. To stan umysłu i stan fizyczny. Troska i tęsknota, lęk i błogostan, radość i cierpienie, pustka i pełnia. Wszystko i nic. Kalejdoskop emocji.
Dominika Budzińska, Pani Nikt Pamiętnik
