Kątomierz czy kontomierz? Która forma jest poprawna?
Wszyscy uczniowie wiedzą, że na lekcjach matematyki, podczas których omawiane są zagadnienia dotyczące geometrii, potrzeba różnych przyborów, aby odpowiednio wykonać rysunki figur geometrycznych, tych płaskich, a także tych przestrzennych. Co powinno się znaleźć w piórniku? Oczywiście cyrkiel, linijka, ekierka oraz, no właśnie, kątomierz czy kontomierz? Odpowiedź oraz wyjaśnienie znajdziecie w treści niniejszego tekstu poradnika językowego.
Kątomierz czy kontomierz? Jak to zapisać? Poprawna forma
Zwyczajny, prosty przedmiot, a poprawny zapis jego nazwy budzi u niektórych wątpliwości i sprawia spore problemy. Która forma jest właściwa?
Jak więc wygląda poprawna pisownia nazwy tego przyboru kreślarsko-pomiarowego? Otóż jedyną właściwą formą zapisu jest kątomierz, a zatem ten, gdzie występuje samogłoska ą. Przy okazji warto również zaznaczyć, że w tej prawidłowej formie, na końcu zapisujemy dwuznak rz, a nie ż.
Dlaczego w taki sposób? Pisownia słowa kątomierz uwarunkowała się podczas rozwoju języka polskiego. Jak łatwo zauważyć wyraz kątomierz składa się z dwóch części, które stanowią kąt oraz mierz.
Wyraz kąt istniał już w języku prasłowiańskim, gdzie miał postać *kǫtъ. Właśnie z tego względu w pisowni stosujemy samogłoskę ą, a nie litery on. Natomiast jeżeli chodzi o wyraz mierz, pochodzi on od miara (od prasłowiańskiego *měra). A zgodnie z regułami polskiej gramatyki i ortografii, tam gdzie w wyrazach pokrewnych, zachodzi wymiana rz:r, zapisujemy rz.
Skąd bierze się błędna forma? Zapewne stąd, że kojarzy się ze słowem konto, czyli np. rachunek bankowy, na którym ulokowane są pieniądze danego klienta. Może ona również wynikać z niepoprawnej wymowy słowa kątomierz i sugerowania się nią podczas zapisu tego wyrazu.
To, czym jest kątomierz, to rzecz oczywista. Z lekcji matematyki wiemy, że za pomocą kątomierza możemy określić miarę kąta płaskiego, np. w trójkącie. Kątomierzem możemy nie tylko, jak sama nazwa wskazuje, zmierzyć jakiś kąt, ale też go nakreślić.
Kątomierz czy kontomierz? Przykłady zdań
- Na egzamin maturalny z matematyki możecie zabrać ze sobą cyrkiel, linijkę, ekierkę, kątomierz oraz prosty kalkulator.
- Nie mam ze sobą kątomierza na lekcję matematyki.
- Posługując się kątomierzem, narysujcie w zeszycie kąty ostry i rozwarty.
- Na najbliższym sprawdzianie z geometrii na pewno przyda się kątomierz.
