Mesjanizm – co to jest? Definicja, przykłady użycia
Mesjanizm to termin, który posiada dwa aspekty, które, rzecz jasna, możemy rozpatrywać w różny sposób, choć występują też pewne elementy wspólne. Czym tak właściwie jest mesjanizm? Szczegółowe wyjaśnienia znajdziecie w poniższym artykule.
Mesjanizm – etymologia wyrazu
Sam wyraz mesjanizm pochodzi od słowa mesjasz. Z kolei mesjasz wywodzi się z języka hebrajskiego, gdzie מָשִׁיחַ [māšīyaḥ] oznacza 'pomazaniec' lub też 'namaszczony'.
Początki mesjanizmu
Aby poznać pierwotne znaczenie mesjanizmu, musimy cofnąć się aż do czasów starożytnego Izraela. Mesjanizmem określa się powstały w judaizmie pogląd religijno-społeczny, głoszący wiarę w nadejście mesjasza, czyli bożego wysłannika, który przywróci narodom wolność i zbawi ludzkość. Judaizm naucza, że przyjście mesjasza ma zapoczątkować wolność polityczną, doskonałość moralną i ziemskie szczęście dla ludu Izraela na obszarze jego własnej ziemi, a także powszechny pokój dla całej ludzkości.
Idea mesjanizmu zrodziła się w czasach króla Dawida. W Drugiej Księdze Samuela znajdziemy proroctwo Natana, które głosi, że mesjasz będzie pochodził z rodu Dawida. Tutaj mesjasz miał być tylko kimś w rodzaju władcy. W następnych latach idea mesjanizmu była rozwijana i kontynuowana przez kolejnych proroków, zwłaszcza Izajasza i Jeremiasza. U tych dwóch proroków uwidacznia się już rola mesjasza jako zbawiciela.
Chrześcijaństwo widziało w tych proroctwach zapowiedź narodzin, życia, śmierci i zmartwychwstania Jezusa, w którym wszystkie te słowa się wypełniły. To on jest obiecanym przez Boga zbawicielem, który przyszedł na świat. Sam termin Chrystus, którym określa się Jezusa, to greckie słowo o tym samym znaczeniu, co hebrajskie mesjasz.
Mesjanizm narodów
W ujęciu filozoficznym mesjanizm to pogląd głoszący, że niektóre narody lub jednostki mają wyznaczone szczególne posłannictwo, bardzo istotne dla całej historii. Mesjanizmowi towarzyszy przekonanie mówiące o tym, że ponieważ te narody zostały wybrane, mają w związku z tym do odegrania ważną rolę wobec ludzkości.
Na tej kanwie idea mesjanizmu zaczęła pojawiać się w polskiej literaturze. Z lekcji języka polskiego pamiętamy, że mesjanizm był wyjątkowo popularny w Polsce w okresie romantyzmu, w pierwszej połowie XIX w., po upadku powstania listopadowego.
Pogląd ten przypisywał narodowi polskiemu, który wówczas nie posiadał własnego państwa, rolę Mesjasza narodów, który poprzez swoje cierpienia zbawi całą ludzkość. Zbawienie to łączone było z wyzwoleniem Polaków spod władzy trzech zaborców. Ukuto nawet określenie „Polska Chrystusem Narodów”. W polskim mesjanizmie wierzono bowiem, że cierpienie Polaków ma przynieść wolność innym zniewolonym narodom europejskim.
Mesjanizm – przykłady użycia wyrazu w zdaniach
- Idee związane z mesjanizmem leżą u podstaw judaizmu i chrześcijaństwa.
- Najważniejszym ruchem propagującym ideę mesjanizmu było Koło Sprawy Bożej, którego założycielem był Andrzej Towiański.
- Motywy mesjanizmu są zawarte między innymi w „Dziadach” Adama Mickiewicza oraz w „Kordianie” Juliusza Słowackiego.
Mesjanizm – wyrazy pokrewne
- Mesjasz,
- mesjanista,
- mesjański,
- mesjańska,
- mesjańskie,
- mesjanistyczny,
- mesjanistyczna,
- mesjanistyczne,
- mesjaniczny,
- mesjaniczna,
- mesjaniczne.
Kolokacje, czyli popularne połączenia wyrazowe ze słowem mesjanizm
- Romantyczny, polski mesjanizm,
- idea mesjanizmu.
Mesjanizm – odmiana wyrazu
| liczba pojedyncza | |
| M. | mesjanizm |
| D. | mesjanizmu |
| C. | mesjanizmowi |
| B. | mesjanizm |
| N. | mesjanizmem |
| Ms. | mesjanizmie |
| W. | mesjanizmie |
Przykłady użycia wyrazu mesjanizm w literaturze
Pesymizm zawiera w sobie pierwiastek moralności heroicznej, tj. tej, co każe walczyć, choćby nie było nadziei zwycięstwa. Pesymistę zaś walczącego nie opuszcza ani na chwilę świadomość twardych, realnych warunków rzeczywistości, a świadomość ta nie utrudnia, raczej ułatwia walkę, chroniąc od nierozważnych kroków.
O ileż wyżej sięgał mesjanizm nasz, czyniący Polskę narzędziem Opatrzności do wskrzeszenia prawa Chrystusowego na ziemi i stworzenia cudu, którym będzie trzecia, wyższa epoka Ducha.
Marian Zdziechowski, W obliczu końca
U nas w Auschwitzu żegnają nas dziś przez cały dzień. Franz, ten od Wiednia, zrobił mi ostateczny wykład o sensie wojny. Trochę zacinając się, mówił o ludziach, którzy pracują, i o ludziach, którzy niszczą. O zwycięstwie pierwszych i o klęsce drugich. O tym, że się bije za nas towarzysz z naszego pokolenia z Londynu i Uralska, z Chicago i Kalkuty, z lądu i wyspy. O nadchodzącym braterstwie ludzi tworzących. „Oto — myślałem — rodzi się mesjanizm wśród zniszczenia i śmierci, zwykła droga ludzkiej myśli”.
Tadeusz Borowski, U nas w Auschwitzu…
