Półtora czy półtorej? Którą formę wybrać?
Zapewne spotkaliście się z obiema wersjami tego wyrazu – i nic dziwnego, bo zarówno półtora, jak i półtorej to poprawne formy!
Czym właściwie jest półtora/półtorej?
Zacznijmy od początku: półtora to liczebnik ułamkowy, czyli taki, dzięki któremu możemy coś określić za pomocą ułamka. Oprócz półtora do liczebników ułamkowych należą również: pół, dwie trzecie, jedna piąta itd. Ciekawostka: słowo półtora pochodzi od dawnego pół wtora, czyli jeden i pół z drugiego. Kiedyś w polszczyźnie w użyciu były ponadto liczebniki pół trzecia (dzisiejsze dwa i pół) oraz pół czwarta (czyli obecne trzy i pół).
Który wariant wybrać?
Wszystko zależy od rodzaju rzeczownika, który określamy: półtora odnosi się do rzeczowników w rodzaju męskim i nijakim, a półtorej – do rzeczowników rodzaju żeńskiego.
Poprawnie powiemy więc półtora roku, półtora masła, półtora ciastka oraz półtorej godziny, półtorej strony, półtorej czekolady.
Uwaga na błędy
W przypadku liczebników półtora i półtorej niepoprawne jest mieszanie rodzajów – błędem gramatycznym będą wyrażenia półtora minuty, półtora szklanki lub półtorej kubka, półtorej chleba.
To proste! Wystarczy zapamiętać, że męska forma półtora łączy się z rzeczownikami męskimi i nijakimi, a żeński wariant półtorej – tylko z rzeczownikami w rodzaju żeńskim. Jeżeli macie wątpliwości, warto podstawić sobie w myślach inny liczebnik: powiemy np. dwa banany, a nie dwie banany oraz dwie mandarynki, a nie dwa mandarynki. Jak widzicie, rodzaj liczebnika musi być taki sam jak rodzaj rzeczownika – i dotyczy to także półtora i półtorej!
Artykuł Półtora czy półtorej? Którą formę wybrać? został przygotowany przez zespół redakcyjny specjalizujący się w poradach językowych. Wszystkie zagadnienia językowe są weryfikowane na podstawie oficjalnych i aktualnych słowników języka polskiego. Informacje zawsze są sprawdzone oraz rzetelne. W tym tekście wyjaśniamy, dlaczego wyrazy półtora oraz półtorej są poprawne, ale nie należy używać ich zamiennie.
