Prowokacja – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia słowa
Na pewno wiecie, czym jest prowokacja. To słowo bywa używane nader często i jest odmieniane przez wszystkie przypadki niemal codziennie. Czy jednak są wśród Was osoby, które znają wszystkie znaczenia wyrazu prowokacja? A musicie wiedzieć, że jest ich więcej niż jedno. Jakie? W jakich kontekstach można ich używać? Tego dowiecie się z poniższego tekstu.
Prowokacja – co to jest? Etymologia i definicja
Słowo prowokacja wywodzi się od francuskiego provocation, które z kolei pochodzi od łacińskiego słowa provocatio oznaczającego ‘wyzwanie’ lub ‘apelację’.
Grajdoł – co to jest? Co to znaczy? Definicja
Czym zatem jest ów grajdoł lub też grajdół? Występuje w kilku znaczeniach.
Prowokacja występuje w języku polskim w różnych znaczeniach. Oto one:
1W psychologii jako prowokację rozumie się podstępne, w pełni świadome działanie, którego celem jest nakłonienie kogoś do określonego postępowania, zwykle szkodliwego dla niego i osób z nim związanych. Ten, kto stosuje prowokację, ukrywa przed uczestnikami swoje złe zamiary. Prowokacja jest swoistym wymuszaniem określonych niekontrolowanych zachowań, reakcji lub działań, często też agresywnych i nagłych. Odbywa się poprzez oddziaływanie na psychikę, a zachowania, które z niej wynikają, niekoniecznie są zgodne z obranymi przez daną osobę zasadami i wyznawanym systemem wartości.
2Fani wszelkiego rodzaju literatury i filmów z gatunku sensacji doskonale wiedzą, że o prowokacji możemy mówić również wtedy, gdy mamy na myśli podstępną, tajną, zakamuflowaną działalność tajnych agentów lub innych osób należących do służb specjalnych, udających członków jakiejś zazwyczaj wrogiej organizacji, celowo działających na jej szkodę.
3Prowokacja to także działanie lub też jego efekt, które ma na celu zaszokowanie kogoś, wywołanie jakichś emocji lub niekontrolowanych zachowań. Może ona wzbudzać zarówno zaciekawienie, jak i niepokój czy złość.
4Znawcy tematyki kryminalnej z pewnością powiedzą, że pod pojęciem prowokacja kryje się jeszcze jedno znaczenie. Mianowicie jest to nakłanianie kogoś do popełnienia przestępstwa w celu doprowadzenia do wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego. W pewnych sytuacjach prowokacja może być akceptowalnym narzędziem dochodzeń dziennikarskich lub policyjnych.
Prowokacja – przykłady użycia
- Prowokacja była jednym z elementów akcji promocyjnej filmu.
- W ramach swoich prowokacji naopowiadał o mnie jakichś głupstw.
- Prowokacja policji ma polegać na tzw. zakupie kontrolowanym.
- Polski kontrwywiad przeprowadził udaną prowokację.
Prowokacja – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
W pierwszym, drugim i czwartym znaczeniu
- Podstęp, pułapka, intryga, spisek, knowanie, knowania, knucie, podjazdy, fortel, krecia robota.
W trzecim znaczeniu
- Wyzwanie, demonstracja.
Prowokacja – wyrazy pokrewne
- Prowokować, prowokacyjnie, prowokacyjna, prowokacyjne, prowokacyjny, prowokowanie.
Przykłady użycia wyrazu prowokacja w literaturze
Każda prowokacja jest obrzydliwa, różnica tylko taka, że my, kobiety, później jak zwykle płaczemy, a wy, mężczyźni, niestety śmiejecie się z tego.
Monika Nowacka, W poszukiwaniu siebie
Drzwi nie otwierały się, ciemność tylko wpływała oknem. Jednakże nie było jeszcze późno – szósta zaledwie – a nieraz bywałam proszona o siódmej, nawet o ósmej. Przecież nie spotka mnie chyba zupełny zawód dziś właśnie, dziś, kiedy mam mu tyle do powiedzenia! Pragnęłam wznowić temat Grace Poole i usłyszeć, co mi odpowie. Zamierzałam zapytać go po prostu, czy wierzy w to, że to ona istotnie urządziła ten ohydny zamach ubiegłej nocy, a jeżeli tak, dlaczego niegodziwość jej zataja? Nie dbałam o to, że może rozgniewać go moja ciekawość. Znałam przyjemność gniewania go i uspokajania z kolei. Lubiłam to nade wszystko, a nieomylny instynkt chronił mnie zawsze od przeciągnięcia struny. Na prowokację nigdy się nie ważyłam, a w ostatecznym momencie lubiłam przekonywać się o własnej zręczności. Zachowując wszelkie formy uszanowania, właściwego mojej pozycji, umiałam staczać z nim utarczki słowne swobodnie i bez obawy – to dogadzało tak jemu, jak i mnie.
Charlotte Brontë, Dziwne losy Jane Eyre
