Relatywizm – co to jest? Definicja, przykłady użycia wyrazu
Pojęcie relatywizm może nie być powszechnie znane, ponieważ stosowane jest głównie w dziedzinie filozofii. Co w tej nauce określa się relatywizmem? Jakie typy relatywizmu możemy wyróżnić? Wyjaśnienia w poniższym tekście.
Co to jest relatywizm? Znaczenie wyrazu
Mianem relatywizmu nazywa się pogląd filozoficzny, według którego wartości poznawcze, etyczne i estetyczne oraz związane z nimi normy i oceny mają charakter względny. Zgodnie z relatywizmem wszelkie elementy rzeczywistości zależą od okoliczności, do których zaliczają się podstawy kulturowe, poglądy, kultura, język, zdolności poznawcze gatunku lub jednostki czy też przyjęte stanowisko.
Relatywizm – przykłady użycia wyrazu
- Za prekursora relatywizmu uchodzi Heraklit z Efezu, ten sam, który stwierdził, że wszystko płynie, czyli zmienia się.
- Specyficzną odmianą relatywizmu jest indywidualizm, ponieważ kładzie on nacisk na cechy jednostkowe.
Typy relatywizmu
Wyróżnić można następujące typy relatywizmu:
- relatywizm teoriopoznawczy, który głosi przekonanie, że charakter wiedzy ludzkiej jest subiektywny. Wedle tego, badając inną kulturę, dokonujemy tej czynności za pomocą kategorii poznawczych wyniesionych z kultury własnej, czyli inaczej mówiąc, badamy własną relację do badanej kultury.
- relatywizm etyczny, wedle którego wartości i związane z nimi normy i oceny mają charakter względny, są zmienne w zależności od czasu, miejsca i od samego oceniającego.
Relatywizm – wyrazy pokrewne
- Relatywny,
- relatywna,
- relatywne,
- relatywnie,
- relatywność.
Relatywizm – połączenia wyrazowe
- Całkowity, pełny, skrajny, totalny; umiarkowany; moralny,
- polityczny relatywizm; relatywizm etyczny, kulturowy, religijny; poznawczy,
- relatywizm wartości, relatywizm w ocenie, liberalizm i relatywizm, tolerancjonizm i relatywizm, subiektywizm i relatywizm, zasady relatywizmu,
- dyskusja nad relatywizmem, odrzucenie, propagowanie relatywizmu, opowiadać się za relatywizmem.
Relatywizm – odmiana wyrazu
| liczba pojedyncza | |
| M. | relatywizm |
| D. | relatywizmu |
| C. | relatywizmowi |
| B. | relatywizm |
| N. | relatywizmem |
| Ms. | relatywizmie |
| W. | relatywizmie |
| liczba mnoga | |
| M. | relatywizmy |
| D. | relatywizmów |
| C. | relatywizmom |
| B. | relatywizmy |
| N. | relatywizmami |
| Ms. | relatywizmach |
| W. | relatywizmy |
Przykłady użycia wyrazu relatywizm w literaturze
Papież Benedykt XVI był jednym z największych teologów drugiej połowy XX w. i początku XXI w., który przestrzegał przed kryzysem w latach 2008-2009; przewidział także wszechobecny dziś relatywizm – powiedział PAP kard. Gerhard Ludwig Müller, były prefekt watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary.
PAP, Benedykt XVI przewidział wszechobecny dziś relatywizm
U podstaw wymienionych praktyk i teorii pedagogicznych stoją kapitalne błędy dotyczące samej metafizyki człowieka. Mechanizm wychowawczy naruszył tezę o wolności człowieka. Można rozumieć intencje kryjące się za pedagogiką treserów. Uznanie wolności to przyznanie, że wychowanie jest ryzykiem, że jego rezultaty są prawdopodobne, a nie pewne. Ale Bóg tak urządził świat, że widocznie woli, by Go człowiek chwalił, mając nieustannie możliwość odwrócenia się od Niego niż bez takiej możliwości. Legalizm wychowawczy z kolei naruszył tezę o obiektywności wartości etycznych. Trudno nie dostrzegać tutaj interwencji relatywizmu etycznego. W efekcie pozostała tylko nauka posłuszeństwa, będącego najczęściej jedynie... umiejętnością dostosowania się do wszelkiego bałaganu.
ks. Józef Tischner, Świat ludzkiej nadziei : wybór szkiców filozoficznych 1966-1975
