Rześko czy żeźko? Jak poprawnie to zapisać?
Chociaż czasami bywa, że pisownia tytułowego przysłówka jest trochę problematyczna, to jednak z całą pewnością można stwierdzić, że jest to bardzo sympatyczne słowo. Kojarzy się nam wszystkim wyłącznie z czymś bardzo przyjemnym. Nie jest też żadną tajemnicą to, że najczęściej szukamy tego uczucia podczas upałów. Gdy już je odnajdziemy, jak powinniśmy się wtedy czuć? Rześko czy żeźko? O tym możecie przeczytać w niniejszym poradniku.
Rześko czy żeźko? Poprawna forma
Jak więc powinniśmy zapisać ten przysłówek, jeśli nie chcemy popełnić błędu? Wśród użytkowników języka polskiego pojawiają się różne sposoby zapisu. Rześko, żeźko, żeśko oraz rzeźko. Każdy, kto ma jakiekolwiek wątpliwości dotyczące poprawnej pisowni, wybiera którąś z tych form, ale nie zawsze udaje się wybrać tę prawidłową, bo oczywiści tylko jedna z tych czterech jest właściwa. Która? Czas na rozwiązanie tych ortograficznych wątpliwości.
Aby omawiane słowo zostało zapisane bezbłędnie, zawsze powinniśmy wybierać formę rześko, a więc tę, która zawiera dwuznak rz oraz spółgłoskę ś. Wszystkie inne możliwe warianty zapisu jak żeźko, rzeźko czy żeśko są niepoprawne.
Znamy już poprawną formę, ale dlaczego akurat w taki sposób zapisujemy przysłówek rześko? Uzasadnia nam to etymologia tego słowa.
Otóż rześko występowało już w dawnej polskiej mowie, a pochodzi z języka prasłowiańskiego, gdzie istniał wyraz *rězъkъ 'ostry, energiczny; orzeźwiający'. Ten wyraz z kolei dał początek słowu rzeski, które w języku staropolskim zapisywano jako rĕzk. To wytłumaczenie dlaczego w zapisie występuje rz.
Natomiast rześko zapisujemy przez ś, ponieważ jest to wynik przekształcenia wyrazu rześć oznaczającego trucht. Doszło do tego mniej więcej w XIX wieku.
Rześko czy żeźko? Teraz już to wiesz!
Rześko oznacza oczywiście odczucie przyjemnego chłodu i orzeźwienia. Rześko to również czuć się wypoczętym, pełnym sił.
Rześko czy żeźko? Przykłady zdań
- Rano na dworze jest bardzo rześko.
- W czasie upałów lubię pić mieszankę soków z arbuza, winogron i granatów. Czuję się po tym naprawdę rześko.
- Po wyczerpującym treningu wzięła prysznic i od razu zrobiło się jej rześko.
- Gdy przyjechała do domu po całonocnej podróży, mogła się wreszcie wyspać. Poczuła się rześko.
Rześko czy żeźko? Przykład z literatury
Sesja z fabrykantami okrętów i odnośnymi inżynierami przeciągnęła się do północy, przy udziale bardzo wielu butelek szampana. Wokulski, który musiał wyręczać w rozmowie Suzina i robił dużo notatek, dopiero przy tej pracy uspokoił się zupełnie. Rześko pobiegł do swojego numeru i zamiast dręczyć się lustrem, wziął do poduszki plan Paryża umieszczony w Przewodniku.
Bolesław Prus, Lalka
