Wre czy wrze? Jak poprawnie to zapisać?
Odmiana niektórych czasowników potrafi przysporzyć nie małych trudności. Tak też jest w przypadku czasownika będącego tematem poniższego tekstu poradnikowego. Która z tych form jest tą właściwą? Wre czy wrze? Odpowiedź w tym tekście.
Wre czy wrze? Poprawna forma
Właściwą formą, którą powinniśmy stosować w każdej naszej wypowiedzi jest wrze.
Natomiast wariant wre, występuje już wyłącznie w utartym zwrocie praca wre (czyli inaczej mówiąc, praca idzie sprawnie, szybko posuwa się naprzód). Tylko tutaj została zachowana dawna forma 3 osoby liczby pojedynczej czasownika 'wrzeć' – 'wre' (np. krew wre w kimś). Dzisiaj zamiast 'wre' mówimy 'wrze'.
Wre czy wrze? Poprawna forma już znana!
Współcześnie powiemy więc: woda wrze, ktoś wrze ze złości, ja wrzę, ty wrzesz. Formy wre, wrę, wresz w tych znaczeniach są rzadkie. Natomiast mówimy bitwa wre, rzadziej wrze.
Wre czy wrze? Przykłady zdań
- Praca wre, a więc wszystko idzie bardzo sprawnie.
- Gdy woda zacznie wrzeć, wsyp makaron do garnka.
Wre czy wrze? Przykłady z literatury
— Nie miałem szczęścia go widzieć, nawet w kolebce będąc — rzekłem.
— A! Prawda — odrzekł ze współczuciem w głosie — prawda! Smutne okoliczności, nader smutne! Nie sądź pan przeto, panie Copperfield — dodał, prostując się — że imię pańskie, że sława nie doszła do zamieszkałego przeze mnie zakątka. Ba! — dodał, dotykając wskazującym palcem czoła — wrze tam, gotuje się, co, prawda? I czy nie odczuwasz pan przy tym znużenia?
Charles Dickens, Dawid Copperfield
Tadeusz, który został w domu, kobiet, bronić
Z rozkazu stryja, słysząc że coraz to gorzéj
Wre bitwa, wybiegł, za nim wybiegł Podkomorzy,
Któremu Tomasz wreszcie przyniósł karabelę;
Śpieszy, łączy się z szlachtą i staje na czele.
Bieży, broń wzniósłszy, szlachta rusza jego śladem:
Jegry przypuściwszy ich, sypnęli kul gradem:
Legł Isajewicz, Wilbik, Brzytewka raniony;
Za czym wstrzymują szlachtę Robak z jednej strony
A z drugiej Maciej. Szlachta ostyga w zapale,
Ogląda się, cofa się; widzą to Moskale:
Kapitan Ryków myśli ostatni cios zadać,
Spędzić szlachtę z dziedzińca i dworem owładać.
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
