Abstrahować – co to znaczy? Definicja słowa i przykłady użycia

Można abstrahować od czegoś lub abstrahować coś. Mogę również pewne rzeczy pomijać, a inne sprawy świadomie ignorować, ale samo pomijanie z całą pewnością nie wyczerpuje definicji tytułowego czasownika. Co więc dokładnie znaczy abstrahować? Spróbujmy to wyjaśnić.

Kilka słów o abstrakcji i abstrakcie

Abstrakcja kojarzy się zwykle z czymś, co pozostaje w luźnym związku z rzeczywistością. Często na myśl przywodzi także sztuki plastyczne, niezbyt zresztą zrozumiałe dla przeciętnego zjadacza chleba. Osobom o zacięciu filozoficznym nasunie z pewnością uogólniające operacje myślowe, bo też istotnie abstrakcję i abstrahowanie z filozofią wiele łączy.

Podobne skojarzenia niosą ze sobą wyrazy takie jak abstrakcyjny i abstrakcyjność.
Z kolei abstrakt to m.in. streszczenie tekstu naukowego, zawierające najważniejsze jego tezy.

Jaki jednak związek mają te wyrazy z tytułowym słowem?
Okazuje się, że spory. W najbardziej ogólnym sensie ich wspólnym mianownikiem jest bowiem wyodrębnianie, pomijanie, uogólnianie czy wyciąganie esencji.

Co to znaczy abstrahować? Znaczenie słowa

Czasownik abstrahować ma następujące definicje:

1pomijać coś, co uważa się za mniej istotne, świadomie nie brać czegoś pod uwagę;

2wyodrębniać istotne cechy zjawiska lub przedmiotu, tworząc pojęcia ogólne.

Przykłady z życia

Ostatecznie mogę abstrahować od faktu, że kolejny raz mnie oszukałeś, ale trudno mi będzie ci znów zaufać.

Abstrahujmy na chwilę od jego słów, ważniejsze jest bowiem to, co zrobił.

Trudno abstrahować od fatalnego stylu tej powieści, choć jej przesłanie jest godne uwagi.

Abstrahować – wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa

Pomocne w zapamiętaniu tego, co znaczy abstrahować, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Etymologia słowa abstrahować

Wyraz abstrahować pochodzi od łacińskiego słowa abstrahere, które oznacza 'odciągać, odrywać, oddalać'.

Popularne połączenia słowa abstrahować

Wyrazy pokrewne

Ortograficzna wzmianka

Pewne zdziwienie może budzić fakt, że w omawianym słowie występuje „h”. Tymczasem niejedna osoba skłonna byłaby ulec pokusie, by wstawić w to miejsce „ch”.

Dobra rada jest następująca – podobne pokusy należy stanowczo przezwyciężać.
Przyczyny tej ortograficznej zagwozdki upatruje się zaś w całej rodzinie wyrazów omawianego słowa, która uparcie powtarza „k” (abstrakcja, abstrakcyjny, abstrakt), wprowadzając niektórych w błąd. Źródłosłów łaciński wyraźnie jednak wskazuje na pisownię z „h” – i tego trzymajmy się mocno.

Przy okazji zaś nie zaszkodzi nieco odświeżyć sobie pamięć:

Zasady pisowni z ch i h. Kiedy piszemy ch, a kiedy h?.

Przykłady użycia słowa abstrahować w literaturze

Każdy artysta ma niezaprzeczalne prawo do w pełni samodzielnego kształtowania swego dzieła. Śledząc ten fascynujący proces in statu nascendi nie możemy jednak abstrahować od indywidualnych impresji i ocen na temat jego przebiegu.

Roman Radoszewski, Czesław Niemen: kiedy się dziwić przestanę…: monografia artystyczna

W cytowanej rozprawie Piotr Chojnacki wskazuje, że jeśli abstrahować od psychologicznych motywów, dla których filozofowie chrześcijańscy tworzyli filozofię, to byłaby ona po prostu filozofią.

Maria Szyszkowska, W poszukiwaniu sensu życia: po co nam filozofia

Przykłady użycia słowa abstrahować w prasie

Komunistyczne państwo troszczyło się o biblioteki, o szkoły. Tylko ja nie mogę abstrahować od tego, jakie książki były w tych bibliotekach, a jakich nie było, czego w tych szkołach uczono, a czego nie. To był paternalistyczny model państwa.

Rozmawiać bez nienawiści – Wywiad Generała Wojciecha Jaruzelskiego z Adamem Michnikiem, „Gazeta Wyborcza”, 1992

Nie chcę tutaj pomniejszać znaczenia, jakie mają jednostkowe czyny poszczególnych osób, ani kwestionować zasadności ich moralnej oceny
i prawnej odpowiedzialności za nie, ale jeśli chcemy zrozumieć, co tak naprawdę się stało, to musimy abstrahować od tych indywidualnych czynników.

Krzysztof Kędziora, IV Rzeczpospolita? – nie. Zmiany? – tak, „Obywatel”, 2004

Przykłady użycia słowa abstrahować w internecie

Nikt w polityce nie może abstrahować od frustracji czy wręcz wściekłości ludzi związanych z sytuacja na rynku pracy.

Rozmowa – Minister Finansów Marek Belka, Onet.pl – Rozmowy, 2002

Widzimy więc w tym miejscu, że w mówieniu o wydarzeniach w Sokółce trudno abstrahować od charakterystycznie danego tła teologicznego, to pewien specyficzny stosunek do hostii mógł być punktem wyjścia wszystkich wydarzeń, przekonanie, że hostia bardziej jest obiektem kultu niż pokarmem, że Ciało Pana bardziej wymaga uwielbienia niż przyjęcia, że bardziej Je trzeba – powiem nieteologicznie – pielęgnować niż Zeń korzystać.

Robienie cudu, Blog Jarosława Dudycza – www.redakcja.pl, 2009