Bezczelny – czyli jaki? Definicja i synonimy słowa
Co może być bezczelne? Zachowanie, osoba, decyzja, kłamstwo… Skąd wzięło się to określenie i jakie są jego synonimy wyrazu bezczelny? Tego wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu.
Kto jest bezczelny?
Bezczelną określamy osobę, która nie liczy się z nikim. Ktoś bezczelny jest przesadnie pewny siebie, nie dba o uczucia innych, zależy mu wyłącznie na realizacji własnych zamierzeń. Podejmuje decyzje na podstawie swojego widzimisię. Bezczelne może być także kłamstwo, działanie, szczerość, groźba, a nawet gęba.
Bezczelny i czelny – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
Bezczelny to bardzo ciekawe słowo. Jednym z jego synonimów jest przymiotnik czelny. Różni je tylko nacechowanie, ponieważ ten drugi odbieramy jako książkowy i przestarzały. Bardzo rzadko zdarza się, żeby słowo z cząstką bez- na początku i słowo bez niej miały takie samo znaczenie. Jak to się stało? Słowo bezczelny (notowane od XVIII wieku) pochodzi od wyrażenia bez czoła, czyli ‘bez wstydu’.
Natomiast wyraz czelny był używany wcześniej i oznaczał ‘naczelny, przodujący, będący na czele’, na przykład oficer czelny albo czelne miasto. W tym znaczeniu występował aż do XIX wieku, kiedy został wyparty przez przymiotnik czołowy, a sam został zrównany znaczeniowo ze słowem bezczelny jako określenie kogoś, kto wysuwa się na czoło, przed lepszych niż on sam.
Jak są synonimy wyrazu bezczelny?
Aby nie nadużywać słowa bezczelny, warto pamiętać o jego synonimach i wyrazach bliskoznacznych.
Bezczelny to inaczej:
- tupeciarski,
- arogancki,
- czelny,
- bezceremonialny,
- bez ogłady,
- nieokrzesany,
- impertynencki,
- niegrzeczny,
- obcesowy,
- nietaktowny,
- grubiański,
- prostacki,
- ordynarny,
- opryskliwy,
- zuchwały.
Popularne połączenia słowa bezczelny
- Bezczelna osoba, bezczelny człowiek, bezczel,
- bezczelne zachowanie,
- zrobić coś na bezczelnego, na bezczela (potocznie),
- bezczelna próba,
- szczyt bezczelności,
- bezczelne kłamstwo,
- bezczelny gówniarz,
- bezczelna baba,
- bezczelny oszust, kłamca, przestępca.
Przykłady użycia słowa bezczelny
Przykłady z literatury
A tu pojawia się bezczelny smarkacz, który bez trudu osiąga to, co jemu nigdy się nie udało.
Ewa Białołęcka, Tkacz iluzji
Wchodzi jakby nigdy nic, niespodziewanie, bezczelna i piękna, tak jak to tylko ona sama potrafi.
Federico Moccia, Tylko ciebie chcę
Przykłady z prasy
Andrzej Wajda: Bezczelny jestem trochę.
tytuł artykułu Donaty Subbotko, „Magazyn Wyborczej” 2006
Przykłady z internetu
Nie wiadomo, czy bezczelny szwindel przyniósł mu choć centa, ale nie zniechęciło go to do kolejnej machlojki.
Jarosław Molenda, Machu Picchu. Jak odkryto najsłynniejsze ruiny Ameryki Południowej, www.mowiawieki.pl
Najbardziej bezczelni przestępcy Polski Ludowej
tytuł artykułu Jakuba Kuzy, www.ciekawostkihistoryczne.pl
Uwaga na pisownię słowa bezczelny
Pisownia tego przymiotnika może sprawiać kłopot. Aby zapamiętać prawidłowy zapis, wystarczy przypomnieć sobie, że to słowo składa się z cząstek bez i czelny. Jeśli chodzi o wymowę, najczęściej wypowiadamy to słowo jako [beszczelny] albo nawet [beszszszczelny]. To szumienie pozwala przekazać maksimum naszego wzburzenia. Spróbujcie sami!
