Coraz czy co raz – która forma jest poprawna?
Coraz czy co raz? Razem czy osobno? Która forma jest poprawna? Na tego rodzaju pytania natknąć się nie jest trudno, bo też podobnych w naszym języku nie brakuje. Spróbujmy więc kolejny raz rozwiać językowe wątpliwości i wyjaśnić, którą formę wybrać – coraz czy co raz.
Coraz czy co raz? Jak to zapisać?
Sprawa wydaje się prosta. Zasadniczo wyrazy pisze się przecież osobno. Rzecz w tym, że nie jest to reguła bezwyjątkowa. Tym samym pisownia łączna i rozdzielna staje się prawdziwą zmorą i generuje mnóstwo problemów, z którymi zmagać musi się świadomy użytkownik języka.
Coraz czy co raz – którą formę wybrać?
Odpowiedź na tytułowe pytanie nie jest jednoznaczna, a brzmi: to zależy. Od czego? Przede wszystkim od kontekstu znaczeniowego wypowiedzi. Wybierzemy więc jedną z podanych form w zależności od tego, co chcemy przekazać i wyrazić. Obie są poprawne, ale znaczą co innego.
Coraz – co to znaczy?
Wyraz coraz oznacza stopniowe, stałe nasilanie się danej cechy. Używany jest w połączeniu z przymiotnikiem lub przysłówkiem w stopniu wyższym. Na przykład:
- Robi się coraz ciemniej.
- Jestem coraz słabszy.
- Na dworze jest coraz cieplej.
Na tym jednak nie koniec, bo wyraz coraz ma jeszcze inne zastosowanie. Może bowiem komunikować o częstym powtarzaniu się czegoś. W tym znaczeniu używamy go, kiedy chcemy wyrazić, że coś ma miejsce wiele razy w pewnym określonym odcinku czasu. Wówczas łączy się zwykle z czasownikiem. Na przykład:
- Nie mogłem się skupić, bo coraz ktoś do mnie dzwonił.
- Coraz to zmieniał zdanie.
- Nie mogła zdecydować się, którą książkę ma ochotę przeczytać. Coraz to odkładała jedną i sięgała po następną.
Co raz – co to znaczy?
Co raz jest natomiast wyrażeniem zaimkowym, którego używa się w kontekście liczebnikowym. Na przykład:
- Chciałbym powtórzyć to, co raz już zrobiłem.
- Nigdy nie zapomnę tego, co raz mi powiedziała.
- Ugotuję to, co raz już mu zasmakowało.
Janusz Korczak, Kiedy znów będę mały
Co raz może przy tym komunikować jeszcze innego rodzaju sytuacje – w tym kontekście oznacza 'wciąż, co chwila, raz za razem, bezustannie'. Na przykład:
- Po wyjściu z domu co raz przypominałem sobie, że zapomniałem zabrać portfela.
- Co raz gasło światło.
- Co raz to jadę do Warszawy, gdzie mieszka moja najbliższa rodzina.
