Czyhać – co to znaczy? Definicja, synonimy, przykłady użycia
Czasownik czyhać może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne znaczenie. Jak to jest możliwe? Wszystko zależy od kontekstu, w jakim użyjemy tego wyrazu. Co oznacza czyhać? Z jakiego języka pochodzi ten czasownik? Jak wyglądają jego synonimy? Wyjaśnienia znajdziecie w poniższym tekście.
Czyhać – co to właściwie znaczy?
W polszczyźnie mamy wiele zapożyczeń z języków naszych sąsiadów: z niemieckiego, rosyjskiego, ukraińskiego oraz z czeskiego. Czasownik czyhać jest bohemizmem, należy więc do słów o pochodzeniu czeskim.
Powszechnie znane są różnice między czeszczyzną i polszczyzną. Choć obie należą do rodziny języków słowiańskich i są do siebie podobne, to jednak różnią się od siebie. Niektóre słowa zapisywane niemal identycznie mają inne znaczenie. Nie bez kozery mówi się niekiedy o czeskim błędzie. Jak to jest w przypadku czasownika czyhać?
1 Zarówno w czeskim, jak i polskim czyhać oznacza ‘czekać na kogoś w ukryciu z zamiarem napaści’.
2 Czyhać oznacza także ‘zagrażać’.
3 Czasownika czyhać możemy użyć również, gdy chcemy powiedzieć o czekaniu na coś, czego staramy się nie przeoczyć, lub o oczekiwaniu na moment dający nam nad czymś przewagę.
Czychać – przykłady użycia
- Kaja i Natalia nieustannie i z premedytacją czyhają na jego błąd, by mieć pretekst do krytykowania.
- Lew czyha na swoją ofiarę, zanim ją upoluje.
- W tych okolicach niebezpieczeństwo czyha na każdym kroku. Lepiej uważać.
- Marta czyha na każdą okazję, aby zdobyć bilety na koncert swojego ulubionego zespołu.
Czyhać – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
W pierwszym znaczeniu
- Czatować, czaić się, dybać, nastawać, czekać, szykować się.
W drugim znaczeniu
- Zagrażać, grozić.
Czyhać – wyrazy pokrewne
- Czyhanie.
Czyhać – połączenia wyrazowe
W pierwszym znaczeniu
- Wróg, złodziej, potwór, szatan czyha,
- czyhać na ofiarę,
- czyhać za rogiem.
W drugim znaczeniu
- Niebezpieczeństwo, zagrożenie, pokusa, pułapka, zasadzka, śmierć czyha,
- czyhać na drodze,
- czyhać w sieci.
W trzecim znaczeniu
- Czyhać na błąd, na okazję, na sposobność.
Przykłady użycia wyrazu czyhać w literaturze i prasie
Dotarłszy do łodzi, stanęli oniemiali. Była pusta, leżała wysoko na piasku skutkiem odpływu, a dwaj strażnicy znikli.
Ten i ów zaczął dowodzić, że albo wyspa jest zaczarowana, albo posiada mieszkańców, którzy wymordowali załogę pierwszej łodzi i teraz czyhają także na ich życie.
Wołali po nazwisku dwu brakujących jeszcze towarzyszy kilkadziesiąt razy, ale nie otrzymali odpowiedzi.
Daniel Defoe, Robinson Crusoe
Ale więcej od tych oznak pokory i hołdu uradowała Stasia wiadomość, że Bassa-Narok leży o kilkanaście tylko dni drogi i że mieszkańcy tej wsi, w której obecnie się zatrzymali, otrzymują czasem z tamtych stron sól w zamian za wino z palm dum. Król miejscowy słyszał nawet o Fumbie jako o władcy ludzi zwanych „Doko” – Kali potwierdził, że dalsi sąsiedzi tak nazywają Wa-himów i Samburu. Mniej pocieszające były wieści, że nad brzegami wielkiej wody wre wojna i że trzeba iść do Bassa-Narok przez niezmiernie dzikie góry i strome wąwozy, pełne drapieżnych zwierząt. Ale z drapieżnych zwierząt Staś niewiele już sobie robił, a góry choćby najdziksze, wolał od niskich równin, na których czyha na podróżników febra.
Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy
Właśnie dotarłeś do końca tego artykułu! Język polski kryje wiele sekretów, które warto poznać i zrozumieć. Sprawdź nasze narzędzie, jeśli interesuje Cię poprawna pisownia, i upewnij się, czy Twój tekst jest wolny od błędów językowych. Poza tym zerknij również do artykułu, który odpowiada na pytanie: w ogóle czy wogóle? Jak się pisze poprawnie? Warto też zajrzeć do jeszcze jednego tekstu, ponieważ cieszy się dużą popularnością, a jest to poprawna odmiana przez przypadki.
