Efemeryda – co lub kto to jest? Definicja, przykłady użycia wyrazu

Słowo efemeryda brzmi dość enigmatycznie. Na pierwszy rzut oka może przywodzić na myśl jakąś starogrecką boginię lub nimfę albo inną mityczną postać. Efemeryda nie ma jednak nic wspólnego z mitologią grecką. Może odnosić się zarówno do ludzi, jak i rzeczy oraz zjawisk. Jakie jest znaczenie słowa efemeryda? Dowiecie się z lektury niniejszego artykułu.

Efemeryda – etymologia, czyli o pochodzeniu wyrazu

Słowo efemeryda pochodzi z języka greckiego. Wywodzi się od ἐφήμερος [ephēmeros] i oznacza ‘żyjący tylko jeden dzień’.

Efemeryda – co to jest? Co to znaczy? Definicja

W języku polskim efemeryda ma rodzaj żeński. Występuje w kilku znaczeniach:

1Efemerydą zwykło określać się istotę, człowieka, rzecz lub zjawisko, których istnienie jest nietrwałe, bardzo krótkie i szybko przemija i które nie pozostawiają po sobie znaczącego wpływu na otoczenie. Innymi słowy efemerydę można poznać po tym, że znika bez śladu.

2W botanice mianem efemerydy nazywamy roślinę jednoroczną o bardzo krótkim cyklu życiowym. Od skiełkowania do wydania nasion lub zarodników mija zaledwie do kilku tygodni, co w przypadku roślin oznacza naprawdę szybkie tempo. Roślinna efemeryda rzecz jasna wyróżnia się na tle innych roślin – wyjątkowo krótki cykl życiowy sprawia, że adaptuje się do skrajnie niekorzystnych warunków środowiska. Długie okresy suszy lub niskich temperatur spędza w postaci nasion, które wytwarza wyjątkowo szybko w czasie sprzyjających warunków klimatycznych. Do efemeryd należą między innymi mchy i wątrobowce rozwijające się na polach uprawnych w krótkim okresie między zbiorem plonów i zaoraniem pól.

Co jeszcze warto wiedzieć o efemerydach? Mają największy udział we florze terenów pustynnych i półpustynnych. Spotkamy je także na pokrytych zimą śniegiem stepach, w ekosystemach trawiastych klimatu śródziemnomorskiego, na dużych wysokościach w górach oraz w strefie klimatu arktycznego.

3Efemeryda to pojęcie występujące też w astronomii. To dane przedstawione najczęściej w formie tabeli, które dotyczą zestawienia współrzędnych Słońca, planet, satelitów na poszczególne dni, a niekiedy nawet godziny.

Efemerydami określa się też zestawienie przebiegu zjawiska astronomicznego, które dopiero ma nastąpić, np. pozorne położenie Słońca, Księżyca i planet na niebie w określonym czasie i miejscu na Ziemi. Przyglądając się efemerydom, zauważymy, że zawierają też dane o ważnych zjawiskach astronomicznych, takich jak zaćmienie Słońca i Księżyca, retrogradacja, czas gwiazdowy i pozycje węzłów księżyca oraz położenie i układ gwiazd lub innych ciał niebieskich w wybranym dniu. Efemerydy są ogłaszane w rocznikach astronomicznych.

Efemeryda – przykłady użycia

Efemeryda – wyrazy pokrewne