Frazeologizmy i przysłowia o zwierzętach – czego dotyczą i kiedy powinniśmy ich używać?
Związki frazeologiczne w wielu sytuacjach pozwalają nam zrozumieć pewne kwestie. Pomagają uniknąć zbędnych tłumaczeń i w obrazowy sposób ukazać charakter konkretnej sytuacji. Przysłowia natomiast są z nami praktycznie od zawsze, w wielu z nich znajduje się odniesienie do zwierząt. Jednak czy dobrze rozumiemy ich znaczenie?
Związek frazeologiczny a przysłowie – jakie są między nimi różnice?
Związek frazeologiczny to niezmienne połączenie słów, których znaczenie nie jest dosłowne. Osobno te wyrazy wydają się do siebie nie pasować, ale razem tworzą coś nowego, zrozumiałego, np. podłożyć komuś świnię. Przysłowia natomiast to zdania, które wyrażają myśl przewodnią. Najczęściej wywodzą się z legend bądź źródeł literackich, np. Gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała.
Zatem związki frazeologiczne możemy wpasować w konkretne wypowiedzenie, natomiast przysłowia są już pełnymi zdaniami. Na naszej stronie pisaliśmy o źle interpretowanych powiedzeniach. Zatem zanim przeczytacie ten artykuł, zapraszamy do zapoznania się z tym tekstem: Powiedzenia źle rozumiane – sprawdź, czy używasz ich poprawnie!.
Polskie związki frazeologiczne i przysłowia o zwierzętach
- Gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała! – przysłowie dotyczy sytuacji, gdy ktoś nie zachował należytej ostrożności i poniósł tego konsekwencje.
- Żyć jak pies z kotem – czyli mieć z kimś napiętą sytuację lub żyć w niezgodzie.
- Mieć węża w kieszeni – oznacza osobę, która jest skąpa i niechętnie dzieli się pieniędzmi.
- Baba z wozu, koniom lżej – dotyczy sytuacji, gdy ktoś lub coś jest dla nas uciążliwe.
- Myszy harcują, gdy kota nie czują – przysłowie w obrazowy sposób ukazuje zachowanie pracowników, gdy nie ma szefa, lub dzieci, kiedy rodzice są poza domem. Wówczas w podopiecznych budzi się swawola, ponieważ nie mają nadzoru.
- Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka – powiemy tak o człowieku, który cały czas robił coś złego bądź kogoś wykorzystywał, a w rezultacie albo poniósł konsekwencje, albo sam został wykorzystany.
- Człowiek człowiekowi wilkiem – oznacza, że nie zawsze jeden człowiek jest życzliwy i dobry dla innego.
- Siedzieć jak mysz pod miotłą – zachowywać się tak, aby nie zwrócić na siebie uwagi i nikomu nie przeszkadzać.
- Robota nie zając, nie ucieknie – to po prostu zachęta do odpoczynku.
- Zapomniał wół, jak cielęciem był – pouczanie kogoś młodszego, że jego zachowanie jest nieodpowiednie, mimo że nasze zachowanie w młodości było podobne.
- Patrzy jak wół na malowane wrota – patrzeć na coś bezmyślnie, bezrefleksyjnie.
- Nie wywołuj wilka z lasu – to przestroga mówiąca o tym, aby nie wywoływać sytuacji, która będzie dla nas nieprzyjemna.
- Osioł konia nie spłodzi – inaczej mierz siły na zamiary, czyli realnie patrz na swoje umiejętności.
- Jeśli nie odlecą ptaszki do Michała, do Wigilii zima nie nastąpi trwała – to jedno z przysłów o pewnych prawidłowościach pogodowych. Dzień św. Michała jest 24 października. Przysłowie mówi więc o tym, że jeżeli ptaki nie odlecą do końca października, to zima będzie łagodna.
- Jajko mądrzejsze od kury – dotyczy sytuacji, gdy młodsza osoba chce być mądrzejsza od starszej.
- Słabe w gosposi nadzieje, gdy śpi, jak kogut pieje – dawniej pianie koguta budziło gospodarzy i oznaczało, że zaczął się nowy dzień. To było dla nich ważne. To przysłowie tłumaczy więc, że trzeba zawsze dostrzegać ważne momenty w życiu i umieć z nich skorzystać.
- Grosz do grosza, a będzie kokosza – jeżeli będziemy na coś cierpliwie odkładać,w rezultacie będziemy mogli pozwolić sobie na więcej.
- Lubić jak psy dziada w ciasnej ulicy – nie lubić kogoś tak bardzo, że cały czas się go atakuje. Mówimy tak o kimś, kto rozbudza w nas nieprzychylne mu emocje.
- Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje – przysłowie poucza nas, że nie zawsze ten, kto dużo mówi, dużo robi. Możemy też powiedzieć tak o kimś, kto lubi się chwalić, a w rzeczywistości jego przechwałki nie mają nic wspólnego z prawdą.
- Pierwsze koty za płoty – spróbować czegoś pierwszy raz z lepszym lub gorszym rezultatem.
Co ciekawe, wiele osób nie tylko nie rozumie związków frazeologicznych i przysłów, ale także popełnia błąd przy ich przywoływaniu. O kontaminacjach pisaliśmy jakiś czas temu, dlatego serdecznie zapraszamy do przypomnienia sobie tych treści: Nie odwracaj kota do góry nogami! Kontaminacje frazeologiczne i inne innowacje.
A jakie jest Wasze ulubione przysłowie lub frazeologizm, w którym główną rolę odgrywają zwierzęta?
?
