Jarzmo – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia
Wyraz jarzmo jest jednym z tych, które w języku polskim mają wiele znaczeń. Odnosi się ono do nazwy pewnego przedmiotu, ponadto funkcjonuje jako potoczne określenie niezbyt dobrej sytuacji życiowej. O tym, co nazywamy jarzmem oraz jakie to słowo ma synonimy, dowiecie się z poniższego tekstu.
Jarzmo – co to znaczy? Co to jest? Znaczenie wyrazu
1 Jarzmo jest wyrazem pochodzącym z języka prasłowiańskiego od *arьmo, czyli 'drewniana uprząż na woły'. Takie jest również podstawowe znaczenie jarzma.
Jarzmem określano dawną, prymitywną, ramę, która była wykonana z drewna. Zakładano ją na kark, rogi lub czoło zwierząt pociągowych zaprzężonych do pracy. W jarzmie najczęściej chodziły zaprzężone woły orzące pole lub osły ciągnące powozy.
2 W starożytnym Rzymie jarzmo to nazwa symbolicznej bramy zbudowanej z trzech włóczni – dwóch wbitych w ziemię i trzeciej umocowanej poprzecznie. Przez tę bramę musiało przechodzić pokonane wojsko. Zwyczaj ten był praktykowany w celu upokorzenia armii, która poniosła porażkę. Był jednocześnie wyrazem poddania się żołnierzy pod władzę Rzymu.
3 W znaczeniu przenośnym jarzmo to coś, co dotkliwie ogranicza swobodę czyichś działań. Jest to innymi słowy niewola, która zmusza kogoś do ponoszenia niechcianych ciężarów.
Jarzmo – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
Pomocne w zapamiętaniu tego, co to znaczy jarzmo, co to jest, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.
Jarzmo – synonimy w trzecim znaczeniu
- Brzemię,
- ciężar,
- krzyż,
- pęta,
- okowy,
- więzy,
- kajdany,
- łańcuchy,
- niewola,
- zniewolenie.
Jarzmo – wyrazy pokrewne
- Jarzmowy,
- jarzmowa.
Kolokacje, czyli popularne połączenia wyrazowe ze słowem jarzmo
- Jarzmo niewoli,
- znosić, zrzucić jarzmo,
- wyzwolić się spod/z czyjegoś jarzma,
- jęczeć w jarzmie.
Jarzmo – odmiana wyrazu
| liczba pojedyncza | |
| M. | jarzmo |
| D. | jarzma |
| C. | jarzmu |
| B. | jarzmo |
| N. | jarzmem |
| Ms. | jarzmie |
| W. | jarzmo |
| liczba mnoga | |
| M. | jarzma |
| D. | jarzem/jarzm |
| C. | jarzmom |
| B. | jarzma |
| N. | jarzmami |
| Ms. | jarzmach |
| W. | jarzma |
Przykłady użycia wyrazu jarzmo w książkach
Miłe złego początki, lecz koniec żałosny,
Nie chciały w jarzmie chodzić woły podczas wiosny;
W jesieni nie woziły zboża do stodoły;
W zimie chleba nie stało, zjadł gospodarz woły.
Ignacy Krasicki, Woły krnąbrne, „Bajki i przypowieści”
Często ciekawe oko szkodę czyni w duszy,
Często w niewolne jarzmo wolnego zaprzęga;
Oko nasz nieprzyjaciel, mózg i ciało suszy,
Zdrów dopiero, wnet z niego żebrak niedołęga,
Choruje napiera się, a nie wie, że w trunku
Zamiast lekarstwa bierze złą śmierć w bassarunku.
Elżbieta Drużbacka, Opisanie oczu ciekawych Akteona, „Wiersze światowe”
Tym razem oczywiście silniejsze bataliony były po stronie Polski, z fatalnym skutkiem dla stosunków między tymi ledwie wyzwolonymi spod rosyjskiego jarzma narodami. Wszystkie te przebudzone jak stado żarłocznych upiorów nacjonalizmy musiały nieszczęśliwie odbić się na przyszłym losie tej części Europy. Wywalczyliśmy niepodległość, wygraliśmy samotną wojnę z mocarstwem bolszewickim, ale już od razu zaczynaliśmy przegrywać pokój.
Jerzy Surdykowski, Duch Rzeczypospolitej
