Kompulsywny – znaczenie słowa i przykłady użycia

Niektóre czynności urastają do rangi rytuału, bez którego trudno się obejść. Są pewne zachowania, które powtarza się z uporem maniaka. Można mieć też obsesyjne myśli, których nie sposób powstrzymać. Niektóre z powyższych mogą być wynikiem zaburzeń psychicznych, inne zaś należeć do indywidualnych zwyczajów. Wszystkie nazywamy niekiedy kompulsywnymi, choć termin ten często kojarzy się nam z nomenklaturą fachową. Co więc dokładnie oznacza słowo kompulsywny? Czy określenie to ma zastosowanie wyłącznie w psychologii?

Obsesje, rytuały i nałogi

Kompulsywne kupowanie jest chlebem powszednim zakupoholika, a nałogowe oszukiwanie to domena kompulsywnego kłamcy. Sam przymus wykonywania jakichś czynności nazywa się zaś kompulsją. Kompulsje w psychologii definiowane są natomiast jako zachowania wynikające z zaburzeń psychicznych, które objawiają się jako rytualne czynności wykonywane pod wewnętrzną, trudną do opanowania presją, pozbawioną racjonalnych przesłanek.

Co oznacza słowo kompulsywny?

Definicja słowa kompulsywny jest następująca:

1. powtarzalne czynności, które wykonuje się pod wpływem wewnętrznego, trudnego do opanowania przymusu,
2. człowiek, który wielokrotnie wykonuje pewne czynności pod wpływem wewnętrznego, niedającego się opanować przymusu.

Przykłady z życia:

Kompulsywne objadanie się to często objaw zaburzeń odżywiania.

Oszukiwał nie tylko dla własnych korzyści, bo robił to z przyzwyczajenia, pod wpływem trudnej do racjonalnego wyjaśnienia presji – myślę, że był kompulsywnym kłamcą.

Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa kompulsywny

Pomocne w zapamiętaniu tego, co oznacza słowo kompulsywny, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Etymologia słowa kompulsywny

Słowo to powstało z innego wyrazu – kompulsja (od łacińskiego compulsio).

Popularne połączenia słowa kompulsywny

Wyrazy pokrewne

Kompulsywni są wśród nas

Słowo kompulsywny pochodzi z psychologii, w której funkcjonuje jako termin specjalistyczny. Zachowania kompulsywne mogą być objawem wielu zaburzeń psychicznych – występują jako uporczywe, nawracające myśli i przymus wykonywania pewnych czynności, którym towarzyszą irracjonalne lęki i napięcie emocjonalne.

Ale określenie kompulsywny zakorzeniło się również w mowie potocznej, a w tym kontekście nie zawsze oznacza psychiczną nieprawidłowość. Dlatego kogoś, kto czyta bardzo dużo i robi to wręcz nałogowo, nazywamy niekiedy kompulsywnym czytelnikiem, nie siląc się na psychologiczną diagnozę. Podobnie jak kompulsywnym sprzątaniem określimy czasami przesadną dbałość o czystość i porządek.

Przykłady użycia słowa kompulsywny w literaturze

Na szczęście, kompulsywny seksoholizm, uznany przez panią Zofię za chorobę, a przez samego profesora odczuwany jako irracjonalny, nietzscheański, niezbędny czynnik motoryczny jego sukcesów (w czego uświadomieniu odegrał zasadniczą rolę doktor Ponke), pozwolił im na kontynuowanie związku.

Paweł Huelle, Ostatnia Wieczerza

W tym celu objadają się, głodują, wymiotują, stosują środki przeczyszczające lub lewatywy, jak również uprawiają w sposób kompulsywny ćwiczenia fizyczne.

Katarzyna Schier, Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu ciała i jego zaburzeń

Przykłady użycia słowa kompulsywny w prasie

Obsesyjny, kompulsywny detektyw – słowem: Monk. Tym razem atakuje go epidemia tzw. błękitnej grypy. Właśnie wybuchła w San Francisco, a nasz bohater jak zwykle panikuje przerażony ponurymi wizjami.

Lektury nie tylko obowiązkowe, „Dziennik Polski”, 2008

Dla większości ludzi „obsesyjny” i „kompulsywny” to po prostu nienormalne cechy osobowości.

Michael W. Miller, Niezupełnie altruiści, „Gazeta Wyborcza”, 1994

Przykłady użycia słowa kompulsywny w internecie

Trichofagia – kompulsywny nawyk zjadania włosów. Zazwyczaj przeżuwane są wciąż jeszcze rosnące długie włosy, nie wyrwane, po czym są odgryzane i połykane.

Wikipedia.pl, hasło: trichofagia

A jednocześnie czułam kompulsywny przymus czytania. ;) I czując, że ta proza gryzie, sięgnę po następną pozycję – a niech tam, dam się znowu trochę pogryźć. ;)

(przeczytane) W kraju niewiernych – Jacek Dukaj, Usenet – pl.rec.ksiazki

Odmiana słowa kompulsywny

?