Krużganek – co to jest? Definicja, przykłady użycia
Krużganek jest wyrazem, który z całą pewnością znaleźlibyśmy w słowniku dotyczącym architektury. Pierwotnie dotyczył architektury wyłącznie sakralnej, jednak z czasem to pojęcie przeniknęło do bardziej ogólnego użytku. Co nazywamy krużgankiem? Z którego języka pochodzi to słowo? Waszą wiedzę architektoniczno-językową poszerzy niniejszy artykuł.
Krużganek – co to jest? Znaczenie i etymologia wyrazu
Krużgankiem określamy długi korytarz, który okala jakiś budynek, oddzielony rzędem kolumn od wewnętrznego dziedzińca. Krużganek biegnie wzdłuż zewnętrznych ścian budowli. Może obiegać dany budynek na jednej lub kilku kondygnacjach.
Jaka jest funkcja krużganku lub też krużganka? Służy on do komunikacji, bowiem łączy umieszczone wzdłuż niego pomieszczenia. Na ogół krużganek jest przykryty sklepieniem krzyżowym lub stropem oraz otwarty na zewnątrz arkadami filarowymi lub kolumnowymi.
W średniowieczu krużganek wykorzystywany był w klasztorach i zamkach. Krużganki klasztorne otaczały wirydarz (ogród) znajdujący się na parterze.
W renesansie panowała moda na wprowadzanie krużganków do architektury pałacowej. W pałacach i dworach stanowiły ważny element architektoniczny całej budowli.
W okresie baroku krużganki zaczęto stopniowo zastępować innymi systemami ciągów komunikacyjnych jak korytarz czy też galeria.
Słowo krużganek pochodzi od niemieckiego Kreuzgang, które oznacza ’procesja z krzyżem’. Nazwa ta nawiązuje do tego, że prawdopodobnie w tym właśnie miejscu w klasztorze odbywały się procesje z zakonnych cel do kaplicy.
Krużganek – przykłady użycia
- Podczas szkolnej wycieczki oglądaliśmy krużganki na wawelskim zamku.
- W opactwie benedyktynów w Tyńcu znajdują się krużganki gotyckie.
Połączenia wyrazowe
- Arkadowy, gotycki, klasztorny, zamkowy, sklepiony krużganek,
- krużganek klasztoru, świątyni,
- ściany krużganku.
Przykłady użycia wyrazu krużganek w literaturze
Wczesnym rankiem wybiegłem na miasto. Poczciwe stare ulice. Znów stałem w cieniu kościołów i krużganków. Sroki i wrony jak dawniej obsiadały kościelne dachy, a wysokie wieże spoglądały na rozległy krajobraz, na łany pól żyznych, na wód strumienie, spoglądały ciche, niewzruszone, obce biegowi czasu i zmianom, jakie on przynosi. Tylko głos dzwonów o zmianach tych nie mówi. Wybijał wiek ich sędziwy i młodociane mojej Dory lata; opiewał skon tych wielu, co nigdy nie doczekali się starości, zaledwie na świat boży wyjrzeli, pokochali i znikli w przestworzach, jak kręgi na wodzie.
Charles Dickens, Dawid Copperfield
Ale na drugim piętrze, w izbie, którą zwano,
Choć była bez zwierciadeł, salą zwierciadlaną
Stał Hrabia na krużganku zwróconym ku bramie,
Chłodził się wiatrem, surdut wdział na jedno ramię,
Drugi rękaw i poły u szyi sfałdował
I pierś surdutem, jakby płaszczem udrapował.
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
Cieszymy się, że towarzyszyłeś nam do końca tej lektury! Zapraszamy do dalszego zgłębiania wiedzy z języka polskiego za pomocą naszego narzędzia, jakim jest sprawdzanie pisowni online. Dodatkowo polecamy artykuły o poprawnej pisowni wyrazów. Być może głowisz się czasem, jak piszemy: na pewno czy napewno oraz w ogóle czy wogóle.
