Jak odmienić słowo „Wielkanoc”?
Jak to jest z tą Wielkanocą? A może Wielkąnocą? Jak odmienić to słowo? Tego dowiecie się z naszego tekstu. Nietrudno przecież o faux pas w życzeniach wielkanocnych, a tego każdy z pewnością chciałby uniknąć.
Wielkanoc jako zrost
Słowo „Wielkanoc” jest rzeczownikiem złożonym, a dokładniej – zrostem. Oznacza to, że dwa słowa połączyły się w jedno bez dodania żadnych formantów słowotwórczych. Z przymiotnika zestawionego z rzeczownikiem powstał nowy wyraz, w którym, zgodnie z regułami akcentowania, przycisk pada na drugą sylabę od końca (-ka). Ten zrost, będący nazwą święta, możemy odmieniać na dwa sposoby:
M. Wielkanoc
D. Wielkanocy
C. Wielkanocy
B. Wielkanoc
N. Wielkanocą
Msc. Wielkanocy
W. Wielkanocy
lub
M. Wielkanoc
D. Wielkiejnocy
C. Wielkiejnocy
B. Wielkąnoc
N. Wielkąnocą
Msc. Wielkiejnocy
W. Wielkanoce
Zestawienia, złożenia i zrosty
Oprócz zrostów w naszym języku możemy spotkać również zestawienia i złożenia. Zestawienia to dwa osobne wyrazy, które jednak stanowią całość znaczeniową, a każdy wyraz zachowuje swój akcent i odmianę, np. Boże Narodzenie, czarna jagoda, Oborniki Śląskie. W tym miejscu należy dodać, że zestawieniami są dni Wielkiego Tygodnia: Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielka Sobota (pamiętajcie o pisowni dużymi literami!). Także nazwę śmigus-dyngus możemy uznać za zestawienie, tyle że równorzędne, gdyż obydwa człony są tak samo ważne. Z kolei złożenia to dwa wyrazy połączone interfiksami -i- lub -o-, np. łamigłówka, korkociąg, meblościanka.
Wielkanoc jak Rzeczpospolita
Jak już pewnie zauważyliście, Wielkanoc przypomina w odmianie Rzeczpospolitą, w której pierwszy człon zrostu możemy odmieniać lub nie. Jednak nie każdy zrost „działa” tak samo. W nazwach miejscowości Krasnystaw i Białystok odmieniamy oba człony (np. z Krasnegostawu, w Białymstoku), z kolei Babimost i Koziegłowy to słowa, w których odmienia się tylko drugi człon (z Babimostu, do Koziegłów).
Jak sobie z tym wszystkim poradzić? Oczywiście czytać poradnie językowe i zaglądać na Polszczyzna.pl! Tymczasem życzymy Wam spokojnych świąt wielkanocnych albo jak wolicie – spokojnych świąt Wielkiejnocy czy też spokojnej Wielkanocy!
?
