Przecinek przed gdzie – kiedy go postawić?
Stawiać przecinek przed gdzie? Kiedy go stawiać? Podobne pytania mnożą się w zaskakującym tempie podczas pracy z właściwie każdym, nawet najkrótszym tekstem pisanym. Nierzadko wręcz irytują i drażnią. Trudno bowiem ukryć, że interpunkcja to zmora wielu z nas. To też dość niedoceniana (a często nawet i pogardzana) dziedzina. Tymczasem jej znaczenie jest niebagatelne, warto więc dobrze znać jej zasady. Dlatego też dziś zmierzymy się z kolejnym interpunkcyjnym dylematem.
Przecinek przed gdzie – kiedy go postawić?
Kilka słów o słowie gdzie
Wyraz gdzie to zaimek wprowadzający bliższe określenie miejsca, w którym coś się dzieje lub znajduje (np. Weszła do domu, gdzie nikt na nią nie czekał; Wiem, gdzie to schowałeś). Stosowany jest także jako wyraz wskazujący na bliżej nieokreślone miejsce (np. Masz gdzie spać?; Moglibyśmy gdzie wyskoczyć).
Używa się go też w pytaniach zawierających prośbę o wskazanie miejsca dziania się lub położenia czegoś, a także kierunku lub trasy ruchu (np. Gdzie mieszkasz?; Gdzie byłaś wczoraj?).
Występuje ponadto w funkcji partykuły – jest wówczas używany dla podkreślenia nierealności czy niemożliwości czegoś (np. Gdzie mu myśleć o zabawie!; Gdzie jej teraz w głowie nauka!).
Przecinek przed gdzie – kiedy go stawiamy?
Przed gdzie przecinek stawiamy, jeśli gdzie wprowadza zdanie podrzędne w zdaniu złożonym, czyli w takim, w którym występują co najmniej dwa orzeczenia, np.
- Zdradzisz mi, gdzie to kupiłaś?
- Nie powiem ci, gdzie byłam wczoraj.
- Powiedz, gdzie są moje klucze.
Jeśli natomiast gdzie występuje na początku zdania złożonego, przecinkiem oddziela się całe zdanie składowe, np.
- Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.
- Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.
- Gdzie był zeszłej nocy, tego nie wie nikt.
Powyższe reguły są zgodne z ogólną zasadą mówiącą, że przecinek należy postawić, aby oddzielić nim zdania składowe w zdaniu złożonym. Przecinek powinien więc pojawić się przed większością spójników w zdaniach złożonych współrzędnie i podrzędnie (połączonych spójnikami przeciwstawnymi, wynikowymi i synonimicznymi). Pojawia się również przed innymi wyrazami wprowadzającymi zdania podrzędne – przed zaimkami i partykułami.
Wyjątek stanowią zdania złożone współrzędnie, w których zdania składowe połączone są spójnikami i pozostają względem siebie w stosunku łącznym, rozłącznym i wyłączającym.
Przy okazji nie zaszkodzi mała powtórka – więcej o zdaniach złożonych pisaliśmy tutaj:
Natomiast ogólne zasady stawiania przecinków omawialiśmy w tym artykule:
Kiedy nie stawiamy przecinka przed gdzie?
Przed gdzie nie stawiamy przecinka, jeśli gdzie wprowadza pozorne zdania podrzędne, nierozwinięte, np.
- Zostawiłam ci książkę, ale nie pamiętam gdzie.
- Kiedyś już cię spotkałam, ale nie wiem gdzie.
- Powiedz kiedy i gdzie.
Połączenie tam gdzie
Warto wspomnieć o jeszcze jednym przypadku. Chodzi o połączenie tam gdzie, którego omawiany wyraz jest częścią. Jeśli więc połączenie tam gdzie wprowadza wtrącenie lub dopowiedzenie, to zachodzi wówczas tzw. cofanie przecinka – przecinek należy postawić przed całym połączeniem, np.
- Byłem ostatnio w klubie, tam gdzie się poznaliśmy.
- Spotkałem ich w teatrze, tam gdzie kiedyś pracowałeś.
- W końcu wszedł do sali, tam gdzie miał zdawać najważniejszy w swoim życiu egzamin.
Powyższej zasady nie odnosi się do przypadków, w których akcent zdaniowy pada na tam. Wówczas przecinek przed gdzie jest konieczny, np.
- W końcu przeprowadził się tam, gdzie czuł się najlepiej.
- Po latach wreszcie znalazłam się tam, gdzie spędziłam najpiękniejsze lata swojego życia.
- Lubię pracować tam, gdzie docenia się moją wiedzę i umiejętności.
Wyraz gdzie jest również składnikiem takich połączeń jak rzadko gdzie, mało gdzie – tych nie wydziela się przecinkiem, np.
- Rzadko gdzie rosły drzewa.
- Mało gdzie można tak dobrze zjeść.
