Sankcja – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia
Pojęcie sankcja kojarzymy głównie z kwestiami dotyczącymi działań politycznych prowadzonych na arenie międzynarodowej. Jednak sankcje mają szersze znaczenie. Czym jest sankcja? Jakie synonimy ma ten wyraz? Wyjaśnienia znajdziecie w poniższym tekście.
Sankcja – co to jest? Definicja słowa
1 Sankcją nazywa się karę za naruszenie prawa, która stosowana jest przez sąd lub organy administracyjne wobec jakiejś osoby lub instytucji, która dopuściła się jakiegoś przestępstwa lub zaniedbania.
2 Sankcją określa się również negatywną reakcję społeczności międzynarodowej skierowaną przeciwko państwu, któremu zarzuca się naruszenie porządku międzynarodowego oraz obowiązujących w nim przepisów, norm i zasad prawa. Nałożone sankcje mogą mieć charakter gospodarczy lub polityczny.
Sankcje gospodarcze (lub inaczej ekonomiczne) to restrykcje nałożone na gospodarkę jednego lub kilku państw przez inne państwa. Sankcje mogą obejmować: cła (opłaty za przewóz dóbr), embarga (zakaz przewozu dóbr), kontyngenty wwozowe lub wywozowe (zakaz przewozu dóbr), ograniczenia monetarne (blokowanie kont bankowych, zakaz przewozu waluty).
Sankcje polityczne natomiast polegają na przykład na zawieszeniu stosunków dyplomatycznych z danym krajem lub odwołaniu przedstawicieli dyplomatycznych.
3 Sankcja to inaczej zatwierdzenie jakiegoś aktu przez wyższą instancję, przez co ten dokument nabiera mocy prawnej.
4 W socjologii pod pojęciem sankcja rozumie się zatwierdzenie lub uznanie czegoś przez społeczeństwo, instytucję lub autorytet moralny za dobre lub złe. Sankcja określa reakcję społeczności na postępowanie jednostki lub danej zbiorowości. Może mieć ona formę kary lub nagrody w zależności od funkcjonujących w danej społeczności norm, a także uznawanych wartości.
5 W historii istniała też tak zwana sankcja pragmatyczna. Był to edykt królewski lub cesarski regulujący szczególnie ważne sprawy państwowe.
Sankcja – przykłady użycia
- Sankcje mogą być odpowiedzią na: terroryzm, rozprzestrzenianie broni jądrowej, naruszanie praw człowieka, aneksję obcego terytorium, celową destabilizację suwerennego kraju.
- Celem sankcji jest doprowadzenie do tego, aby władze państwa, na które je nałożono, zmieniły swoją politykę.
Sankcja – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest sankcja, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.
- Konsekwencja,
- następstwo,
- skutek,
- skutki,
- implikacja,
- kara,
- cena,
- zatwierdzenie,
- akceptacja,
- legalizacja.
Sankcja – wyrazy pokrewne
- Sankcjonować,
- usankcjonować.
Sankcja – etymologia wyrazu
Sankcja pochodzi od łacińskiego sanctiō, sanctiōnis, które oznacza ‘nakaz prawny, klauzula, aprobata prawna’.
Sankcja – odmiana wyrazu
| liczba pojedyncza | |
| M. | sankcja |
| D. | sankcji |
| C. | sankcji |
| B. | sankcję |
| N. | sankcją |
| Ms. | sankcji |
| W. | sankcjo |
| liczba mnoga | |
| M. | sankcje |
| D. | sankcji |
| C. | sankcjom |
| B. | sankcje |
| N. | sankcjami |
| Ms. | sankcjach |
| W. | sankcje |
Sankcja – połączenia wyrazowe
Pierwsze znaczenie
- Sankcja karna,
- sankcje finansowe, pieniężne, administracyjne, administracyjno-karne, prawno-karne, prokuratorskie, sądowe, ustawowe, cywilne, cywilnoprawne, podatkowe, skarbowe, kanoniczne, kościelne, dyscyplinujące, porządkowe, regulaminowe, służbowe,
orzekane, przewidziane, dotkliwe, najsurowsze sankcje, - sankcja aresztu, kary grzywny, pozbawienia wolności do iluś lat,
- sankcje dla fałszerzy, dla kombinatorów, dla pracodawców łamiących prawa pracowników,
- sankcje w postaci mandatu karnego, w postaci grzywny, w rodzaju przeproszenia poszkodowanego i zadośćuczynienia, wobec osób, które dopuściły się samowoli, wobec osób nieprzestrzegających zakazu palenia ognia w puszczy, wobec pracodawców, wobec producentów, wobec przetwórców, wobec sprawców wykroczeń, wobec zbrodniarzy, ze strony pracodawcy,
- sankcje za naruszenie określonych zakazów, za naruszenie praw zwierząt, za nieterminowe regulowanie należności,
rodzaj, system, wysokość, brak sankcji, - pouczenie o sankcji,
- zagrożony sankcją,
- unikać, podlegać sankcji,
- orzec, stosować, ustanawiać, nałożyć, podwyższyć, zawiesić, znieść sankcje,
- wprowadzenie, zastosowanie, zaostrzenie, utrzymanie, egzekwowanie sankcji,
- grozić sankcją.
Drugie znaczenie
- Sankcje dyplomatyczne, ekonomiczne, gospodarcze, handlowe, polityczne, międzynarodowe, unijne,
- nakładać, wprowadzić, zastosować, zawiesić, znieść sankcje,
- uchylenie, złagodzenie sankcji,
- zagrozić sankcjami.
Trzecie i piąte znaczenie
- Sankcja cesarska, królewska, monarsza, prawna,
- sankcja Senatu,
- uzyskać sankcję.
Czwarte znaczenie
- Sankcja metafizyczna, moralna, religijna, społeczna,
- nadać czemuś sankcję.
Przykłady użycia wyrazu sankcja w literaturze i prasie
Tymczasem sankcja pragmatyczna i spory o dziedzictwo Karola VI zapaliły w Europie wojnę, w której niebawem i Hiszpania czynny przyjęła udział. Opuściłem więc moje kuzynki i poszedłem na adiutanta do infanta don Felipe. Przez cały czas wojny zostawałem przy boku tego księcia, po zawarciu zaś pokoju mianowano mnie pułkownikiem.
Jan Potocki, Rękopis znaleziony w Saragossie
Amerykański sekretarz stanu Collin Powell przybył w środę do Paryża, aby uczestniczyć w posiedzeniu Grupy Kontaktowej omawiającej sytuację w byłej Jugosławii. Podczas spotkania z prezydentem Francji Jacques’em Chirakiem Powell rozmawiał m.in na temat decyzji prezydenta Busha o wycofaniu się z porozumienia o ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych. Według niepotwierdzonych informacji politycy poruszyli także sprawę sankcji ONZ nałożonych na Irak, którym Francja jest przeciwna.
Sekretarz stanu USA przybył do Francji, „Metropol” nr 12/02
