Satrapa – kto to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia

Na określenie władców mamy wiele słów: król, cesarz, szach, sułtan. Zależy to między innymi od tego, gdzie dany monarcha rządzi. Historia zna też jeszcze jedno określenie władcy: satrapa. Współcześnie ten wyraz kojarzy się wyłącznie negatywnie, co odbiega od jego pierwotnego sensu. Kim dawniej był satrapa i kim jest obecnie? Jakie synonimy ma to określenie? Wiadomości na temat słowa satrapa znajdziecie w poniższym tekście.

Satrapa jako dawny władca

W Imperium Perskim satrapą określano posiadającego szerokie uprawnienia zarządcę prowincji. Urząd ten został ustanowiony przez Cyrusa II, a ostateczny zakres uprawnień przysługujących każdemu satrapie określił Dariusz I.

Początkowo satrapa sprawował w imieniu króla władzę nad całą administracją imperium, a także nad sądownictwem oraz wojskiem. Miał również prawo do bicia własnej monety. Choć te przywileje mogłyby świadczyć o dużym zaufaniu królów perskich do satrapów, to nic bardziej mylnego. Wielu z nich nadużywało swojej władzy, dlatego monarcha nierzadko wysyłał zaufanych ludzi, by ich kontrolować.

Satrapa obecnie

W odniesieniu do człowieka posiadającego władzę satrapa to każdy, kto sprawuje ją w sposób despotyczny, dyktatorski. Mówiąc o satrapie w znaczeniu potocznym, mamy na myśli człowieka, który nie znosi sprzeciwu i żąda całkowitego posłuszeństwa. Do cech charakterystycznych każdego satrapy należą bezwzględność oraz narzucanie swojej woli innym.

Satrapa – przykłady użycia

Satrapa – synonimy i wyrazy bliskoznaczne

Pomocne w zapamiętaniu tego, kto to jest satrapa, co to znaczy, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.

Satrapa – etymologia wyrazu

Choć wyraz satrapa do powszechnego użycia został zaczerpnięty od greckiego σατράπης [satrápēs], to jego pochodzenie swoimi korzeniami sięga innego starożytnego języka. Grecy zapożyczyli to słowo od perskiego kshathrapavan oznaczającego ‘obrońca prowincji’. Ten wyraz natomiast składa się z dwóch innych; kshathra ‘królestwo, prowincja’ i pavan ‘obrońca’.

Satrapa – wyrazy pokrewne

Satrapa – połączenia wyrazowe

W znaczeniu osoby sprawującej władzę

W znaczeniu przenośnym

Satrapa – odmiana wyrazu

Przykłady użycia wyrazu satrapa z literatury

Jeżeli dowódca sił zbrojnych nie strzeże kraju w dostateczny sposób, to ten, który sprawuje władzę nad mieszkańcami i troszczy się o roboty, skarży na dowódcę, że z powodu niedbalstwa strażującej załogi ludzie nie mogą wykonywać swej roboty. Jeżeli zaś dowódca zapewnia spokój robotom, a mimo to namiestnik ma kraj słabo zaludniony i nieuprawny, to znowu na niego skarży dowódca. Bo mniej więcej tak bywa, że ci, co źle obrabiają ziemię, nie dają utrzymania dla załogi ani nie mogą płacić podatków. A tam, gdzie jest ustanowiony satrapa, ten troszczy się o jedno i drugie.

Ksenofont, Wybór pism

W każdym ciele politycznym jest maksimum sił, którego przekraczać nie może, i od którego często oddala się, właśnie przez to, że się powiększa. Im szerzej rozciąga się węzeł społeczny, tym bardziej się rozluźnia; i na ogół małe państwo jest stosunkowo silniejsze od wielkiego. Tysiąc racji udowadnia tę zasadę. Przede wszystkim zarząd na wielkich przestrzeniach staje się trudniejszy, atak jak ciężar staje się cięższy na końcu dłuższej dźwigni. W miarę jak mnożą się stopnie zarządu, staje się on też kosztowniejszy, bo naprzód miasto każde ma swój zarząd, który naród opłaca, dalej każdy obwód swój zarząd, znowu opłacany przez naród, następnie każda prowincja, w końcu wielkie zarządy, satrapie, wicekrólestwa, które – im wyżej się wznosimy – trzeba coraz drożej opłacać, a zawsze kosztem nieszczęsnego narodu; w końcu przychodzi najwyższy zarząd, przygniatający wszystko.

Jean-Jacques Rousseau, Umowa społeczna