Zabawy językowe i gry słowne, czyli polszczyzna na wesoło!
Język służy nie tylko do komunikacji, ale również do zabawy. Jeśli chcecie poznać lub przypomnieć sobie intelektualne rozrywki bazujące na słowach, zachęcamy do lektury. Dziś parę słów na temat anagramów, kalamburów, palindromów oraz innych gier słownych i zabaw językowych.
Aby pokazać Wam, jak można bawić się językiem, stworzyliśmy listę najpopularniejszych gier słownych i zabaw lingwistycznych. Oto nasze zestawienie:
- Anagram – wyraz powstały z takich samych liter innego wyrazu; przestawienie liter nadaje mu nowe znaczenie, np. narty – tyran, kot – kto, romantyk – markotny, kosmatka – maskotka.
- Kalambur – to taka gra słów, która bazuje na słowach o podobnym lub takim samym brzmieniu, wydobywając nowy sens. Kalambury, w których występują podobnie brzmiące słowa, to paronomazje, np. w dzwonach palonych polano biało, historyk – histeryk, Ania z Anina. Zaś kalambury bazujące na wyrazach o takim samym brzmieniu, ale innym znaczeniu, to homonimy, np. Wchodzi kogut do łazienki, a tam zakręcone kurki.
Ciekawym utworem wykorzystującym kalambury jest „Szpan” w wykonaniu rapera o pseudonimie VNM.
- Lipogram – jest to zabieg polegający na stworzeniu tekstu (wiersza, zdania) pozbawionego jakiejś litery. Julian Tuwim we fragmencie swojej książki „Pegaz dęba” nie użył litery r: Słońce tego dnia wstało jakieś dziwnie leniwe, matowe bez blasku. Około południa na powleczone niezwykłą bladością niebo wypełzły zwały skłębionych żółtych obłoków i w jednej chwili świat zasnuł się ciemnością.
- Łamaniec językowy – bardzo trudna do wymówienia fraza. Sięgnijmy po klasyki, którymi męczymy obcokrajowców: w Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie, stół z powyłamywanymi nogami czy w czasie suszy szosa sucha. Więcej łamańców znajdziecie w naszym tekście Najlepsze łamańce językowe (trudne). Połam sobie język!
- Malapropizm – omyłka słowna polegająca na użyciu w wypowiedzi wyrazu podobnie brzmiącego do właściwego: Chcę być surykatką, bo da się na tym zarobić (zamiast surogatką) czy Miałam secesję z konduktorem, jak mawiała pani Dulska. Daje to efekt komiczny.
- Metagram – wyraz różniący się od drugiego tylko jedną literą, np. trawa – brawa, waza – faza, pies – bies.
- Palindrom – wyraz lub wyrażenie, które czytane wspak brzmi tak samo, np. kajak, owocowo, kobyła ma mały bok, Zakopane na pokaz.
- Pangram –to zdanie zawierające wszystkie litery danego języka. W języku polskim pangramy powinny mieć 32 litery, bo tyle jest ich w naszym alfabecie, np. Mężny bądź, chroń pułk twój i sześć flag. Pangramy najczęściej pozbawione są sensu: Pójdź w loch zbić małżeńską gęś futryn.
- Spuneryzm – zamiana pierwszych liter w dwóch wyrazach, znana również jako gra półsłówek. Daje to efekt komiczny, nierzadko też nieprzyzwoity, np. tenis w porcie, mądra Jola, stój, Halina.
- Zażółć gęślą jaźń – to krótkie i nonsensowne zdanie w istocie jest prezentacją wszystkich polskich liter ze znakami diakrytycznymi: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż.
Być może zainteresuje Cię również tekst: Środki stylistyczne, które warto znać. Metafora, hiperbola, oksymoron…
Wiele ciekawych gier słownych spotkamy nie tylko w szaradach, żartach, tekstach piosenek, ale również w poezji, wystarczy sięgnąć chociażby po lirykę barokową. Język może służyć rozrywce, podobnie jak gry planszowe czy komputerowe. Słowa zestawiać można ze sobą na różne sposoby, wydobywać nowe, zaskakujące treści, humor i dwuznaczności.
A jakie są Wasze ulubione zabawy i gry słowne? 🤔 Chętnie przeczytamy kalambury czy palindromy Waszego autorstwa.
