Antycypować – definicja i przykłady użycia

Słowo antycypować używane jest dziś bardzo rzadko, a przez to niekiedy błędnie. Jakie jest jego znaczenie? Skąd pojawiło się w naszym języku? Gdzie jeszcze możemy się z nim spotkać? O tym wszystkim dowiecie się z naszego artykułu.

Szerokie pojęcie antycypacji

Ze słowem antycypować związana jest antycypacja. Czy wiedzieliście, że termin ten ma wiele różnych znaczeń i zastosowań?

W filmie, jako swego rodzaju chwyt montażowy, jest wprowadzeniem w przebieg akcji elementu zapowiadającego wydarzenia, które dopiero mają nastąpić. Zbliżone znaczenie ma futurospekcja (ang. flashforward), czyli technika przedstawiająca sceny z przyszłości wmontowane w akcję filmu lub serialu, będąca antonimem częściej stosowanej retrospekcji.

W muzyce z kolei antycypacja to zjawisko harmoniczne. Występuje wtedy, gdy w akordzie wypadającym na tzw. słabą część taktu (czyli nieakcentowaną) pojawia się dźwięk składowy (może pojawić się ich kilka) akordu następującego po nim. Takie współbrzmienie, z tzw. dźwiękiem obcym (lub kilkoma), należy rozwiązać, a więc po nim, na mocnej części taktu, musi pojawić się antycypowany akord.

Antycypacja występuje również w genetyce. Oznacza wcześniejsze pojawienie się objawów niektórych chorób genetycznych w kolejnych pokoleniach.

Co oznacza słowo antycypować?

Definicje słowa antycypować są następujące:

1. Przewidywać to, co ma nastąpić; przypuszczać, uprzedzać, wyprzedzać fakty; zakładać, że coś się wydarzy.
2. W filozofii: przyjmować z góry jakiś pogląd.

Przykład z życia:

Jeśli jesteśmy w stanie przewidzieć, że coś się wydarzy, to znaczy, że antycypujemy te zdarzenia.

Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa antycypować

Antycypować to inaczej… Pomocne w zapamiętaniu tego, co znaczy słowo antycypować, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Przykłady użycia słowa antycypować w literaturze

Poczekaj, córeczko, w zasadzie zgadzam się z tobą, ale wprowadzasz takie zamieszanie nadmiarem koncepcji, że nigdy z tego wybrnąć nie zdołamy. Za dużo chcesz powiedzieć od razu. Dziś chodzi o jedno tylko: abyś uwierzyła w konieczność twego nawrócenia, i to właśnie nie z pragmatycznego punktu widzenia. Musisz uwierzyć nawet wtedy, jeślibyś z tą chwilą miała antycypować najgorszy nawet subiektywny stan duszy na czas nieograniczony.

Stanisław Ignacy Witkiewicz, Pożegnanie jesieni, 1927

Zaiste miałem powód, by poczuć się zaalarmowany. Gdyż to nie rozum, z którym przecież od zarania życia związałem swoje losy, nie on był optymalnym przewodnikiem na drodze do oświecenia, lecz serce. Natomiast moje serce, chociaż nikt nie mógłby zarzucić mu lenistwa, nader rzadko ośmielało się reagować bez przyzwolenia rozumu. I dlatego już nie pamiętałem nawet, kiedy ostatni raz wolno mi było rozpłakać się bezkarnie, bez uczucia zawstydzenia, i bez chłoszczącej drwiny rozumu. Niepokój ten wzmógł się jeszcze, kiedy uprzytomniłem sobie, że również teraz skazany byłem na jego inicjatywę, tylko on bowiem był w stanie przewidzieć i antycypować przełomowe punkty egzaminu, któremu miałem stawić czoło.

Christian Skrzyposzek, Mojra, 1996

Przykłady użycia słowa antycypować w prasie

Sam Polański nie przystałby zapewne na żadne z tych skojarzeń. Zresztą od lat, przy okazji prawie każdej kolejnej premiery, zżyma się na wszelkie interpretacje psycho-biograficzne, które nieodmiennie i nieodparcie nasuwają się tak krytykom, jak i publiczności. A jednak wciąż kręci nowe filmy, które nie tylko zachęcają do takiego odczytywania, ale wręcz do niego zmuszają. Na dodatek, poza tym, że odbijają życie autora, filmy Polańskiego zdają się antycypować jego przedziwne momenty zwrotne – jeśli ich wręcz nie prowokują.

Lawrence Weschler (tłum. Piotr Bikont), Śmierć, dziewczyna i Polański, Gazeta Wyborcza, 1995

Odmiana słowa antycypować

Jako czasownik słowo antycypować podlega koniugacji, która w czasie teraźniejszym wygląda następująco:

Etymologia słowa antycypować

Słowo antycypować pochodzi z łaciny, anticipo = ‘uprzedzam’.

Proszę mi nie antycypować!

W popularnym w latach 80. serialu komediowym Zmiennicy w reżyserii Stanisława Barei słowo antycypować użyte zostało w błędnym znaczeniu, które w zasadzie nie było w ogóle wytłumaczone. Pozwolimy sobie zacytować tę scenę (źródło: Wikipedia). Oczywiście trzeba do tego podejść z przymrużeniem oka ☺

Kasia jako Marian: I wtedy ta redaktorka mówi: „Przecież wtedy jeszcze kartek nie było”, a on na to: „Powiedzmy, że antycypowałem”.
Kelnerka: Ha, ha, ha... Ale co to właściwie znaczy „antycypował”?
Kasia jako Marian: Lepiej nie wiedzieć.
Kelnerka idzie na salę.
Kelnerka (do reżysera Barewicza): Przepisów pan nie zna! Własna wódka jest wzbroniona. (...)
Barewicz: Dla mnie może być też taki befsztyczek...?
Kelnerka: Gorące już wyszły. Jest po trzeciej.
Barewicz: Ale tamci dostali...
Kelnerka: Proszę mi nie antycypować!
Reżyser Barewicz skonfundowany.
Kelnerka (do Kasi przebranej za Mariana): To bardzo dobre słowo! Widział pan, jak go zatkało?