Aprioryczny – czyli jaki? Co to znaczy? Definicja, przykłady użycia

Jako że przymiotnik aprioryczny nie jest rdzennie polskim słowem, należy do tych, które można znaleźć w słowniku wyrazów obcych. Co oznacza, że coś jest aprioryczne? Z jakiego języka pochodzi ten termin? Potrzebne wyjaśnienia znajdziecie w poniższym tekście.

Aprioryczny – czyli jaki? Co to znaczy? Definicja słowa

Przymiotnik aprioryczny wywodzi się od łacińskiego wyrażenia a priori, które można przetłumaczyć jako ‘uprzedzając fakty, z założenia, z góry’. Czymś apriorycznym jest więc jakieś założenie przyjęte z góry, bez zaznajomienia się z faktami. Jednocześnie nie jest oparte na jakimkolwiek doświadczeniu, lecz wyłącznie na rozumowaniu, niezależnie od tego, jakie ono jest w rzeczywistości. Wiedza aprioryczna zakłada, że jeżeli rozum mówi, że tak jest, wówczas zostaje to przyjęte jako oczywistość i nie potrzeba żadnych innych uzasadnień, choć prawda może być zupełnie inna.

Aprioryczny – wyrazy pokrewne

Aprioryczny – połączenia wyrazowe

Przykłady użycia wyrazu aprioryczny w literaturze

A zatem, jako czas zawiera w sobie zmysłowy aprioryczny warunek możliwości nieprzerwanego pochodu rzeczy istniejących do następujących, tak samo rozsądek, za pośrednictwem jedni apercepcji, jest apriorycznym warunkiem możliwości nieprzerwanego określania wszystkich miejsc dla zjawisk w tym czasie, szeregiem przyczyn i skutków, z których pierwsze pociągają za sobą nieuchronnie istnienie drugich, i przez to empirycznemu poznaniu stosunków czasowych nadają ważność na wszystkie czasy (powszechnie), a więc ważność przedmiotową.

Immanuel Kant, Krytyka czystego rozumu

Różnica dalsza między Czechowiczem a krakowską awangardą to nieśpiewna muzyczność tej poezji. […] Z jednej strony, panująca u skamandrytów koncepcja rytmiczna. […] Z drugiej strony, zacięta, wprost zapiekła w wielu przesadnych argumentach krytyka i praktyka awangardy, podważająca rytmiczność tradycyjną, strofę, frazę wierszową. […] Nie miejsce tutaj snuć przypuszczenia, jak doszło do tej przesady. Czy działał może specjalny resentyment rytmiczny, antymelodyjna uraza czy swoista forma apriorycznego nowatorstwa, odpowiadać nie będziemy.

Kazimierz Wyka, Rzecz wyobraźni