Autonomia – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia
Pierwszą rzeczą, która przychodzi na myśl, gdy mowa o autonomii, to niepodległość jakiegoś państwa. Oczywiście jest to jak najbardziej prawidłowe skojarzenie. Pojęcie autonomii możemy stosować również w odniesieniu do pojedynczych osób, grup ludzi lub jakichś organizacji. Na czym polega autonomia w każdym z tych znaczeń? Wyjaśnienia na ten temat znajdziecie w poniższym tekście.
Autonomia – co to jest? Co to znaczy? Definicja słowa
1 W znaczeniu politycznym autonomią określa się niezależność jakiejś społeczności, kraju, regionu lub instytucji w zakresie samodzielnego decydowania o swoich sprawach wewnętrznych i rozstrzygania ich. Do uwarunkowań, które określają autonomię, zalicza się czynniki geograficzne, historyczne, narodowościowe, językowe, ekonomiczne.
2 W odniesieniu do człowieka autonomia to samodzielność i niezależność, która przejawia się swobodą działania i posiadaniem możliwości decydowania o sobie i rządzeniu się własnymi prawami, bez narzucania ich przez inne osoby.
Autonomia – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
Pomocne w zapamiętaniu tego, co to znaczy autonomia, co to jest, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.
- Autonomiczność,
- autonomizm,
- samodzielność,
- samorządność,
- niezależność,
- niezawisłość,
- niepodległość,
- samostanowienie,
- samookreślenie,
- suwerenność,
- wolność,
- swoboda,
- niepodległy byt.
Autonomia – etymologia wyrazu
Wyraz autonomia pochodzi z greki od słowa αυτονομία [autonomía], co oznacza 'niezależność, samorząd, tworzyć dla siebie własne prawo, możliwość stanowienia o samym sobie, samodzielność prawna'.
Autonomia – wyrazy pokrewne
- Autonomiczny,
- autonomiczna,
- autonomiczne,
- autonomicznie,
- autonomiczność.
Autonomia – połączenia wyrazowe
- Całkowita, duża, spora, szeroka, znaczna; częściowa, ograniczona autonomia; autonomia administracyjna, budżetowa, decyzyjna, ekonomiczna, finansowa, kulturalna, polityczna; regionalna, terytorialna,
- autonomia Kosowa, Katalonii, Kraju Basków; gmin, państwa, prowincji, regionu; Kościoła; parlamentu, samorządów; banku centralnego, przedsiębiorstwa, szkół wyższych, uczelni, uniwersytetów, w jakimś zakresie,
- autonomia i niezależność, autonomia i odrębność, autonomia i samodzielność, autonomia i samorządność, autonomia i wolność,
- postulat, zasada; poziom, stopień, zakres; obrona, ochrona; likwidacja; gwarancja autonomii,
- prawo do autonomii, zamach na autonomię; walka o autonomię, chcieć, domagać się, żądać; bronić autonomii, zagrażać autonomii,
- mieć; odzyskać, otrzymać, uzyskać, zachować, zyskać; szanować, zapewnić; naruszać, znieść; ograniczyć, zwiększyć; popierać autonomię,
- dążyć do autonomii, walczyć o autonomię, opowiedzieć się za autonomią,
- autonomia osobista, autonomia człowieka, jednostki; rozumu, woli; dzieła; nauki.
Przykłady użycia wyrazu autonomia w literaturze
Ustrój federacyjny nowej republiki pozostawia pojedynczym prowincjom w zasadzie zupełną autonomię, z której wszakże dotychczas Parana nie robi żadnego użytku, pozwalając się obdzierać bez kontroli przez gromadę przysłanych z Rio Janeiro urzędników, zgodnych zupełnie w chwilach wystąpienia przeciwko naturalizowanym cudzoziemcom, lecz walczących zawzięcie pomiędzy sobą o władzę i kokietujących z osobna z wyborcami. Za mojej bytności gubernatorem był niejaki Generoso, należący do stronnictwa liberalnego, czyli monarchicznego, a wspierał go pomiędzy innymi wpływem swoim najstarszy kapłan polski z parafii Orleans, ks. Ludwik Przetarski, Kaszuba z pochodzenia. W kilka miesięcy później partia republikańska, czyli konserwatywna przyszła do władzy. W samej rzeczy natomiast walka najpoważniejsza toczy się pomiędzy Brazylianami obu odcieni z jednej strony, a wzrastającą coraz bardziej w siłę i znaczenie ligą cudzoziemców Ordem e Progresso z drugiej, hasłem zaś tej ostatniej jest zagarnąć władzę całkowicie w swoje ręce i przestrzegać ściśle autonomii prowincjonalnej.
Józef Siemiradzki, Za morze! Szkice z wycieczki do Brazylii
Nadal ważna jest odpowiedź na postawione (nie po raz pierwszy) w 2008 roku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej pytanie „Dlaczego warto, aby dzieci korzystały z edukacji przedszkolnej?”. Hasła „Przedszkole – dobry start dla Twojego dziecka” czy „Szkoła przyjaźnie wymagająca” są wciąż aktualne, a co więcej – zgodne z założeniami wychowania podmiotowego. „Przyjazne wymaganie” nie stoi bowiem w sprzeczności z uszanowaniem autonomii i godności dziecka, stymulacją jego rozwoju.
Leokadia Wiatrowska, Dziecko u progu szkoły. Dojrzałość szkolna dzieci a ich gotowość do nauki
