Baba Jaga czy Baba-Jaga? A może baba-jaga? Jak poprawnie zapisać i odmienić nazwę tej postaci?
Wszyscy znamy ją z dziecięcych baśni. Zwabiła Jasia i Małgosię domkiem z piernika. W wielu wyobrażeniach miała haczykowaty nos, brodawkę na brodzie i potrafiła latać na miotle. Okazuje się, że podobną postać możemy spotkać w realnym życiu. Baba Jaga czy Baba-Jaga? A może baba-jaga? No właśnie – jak poprawnie zapisać i odmienić tę nazwę?
Kilka uwag na temat pisowni
Zapis różni się w zależności od postaci, do której się odnosi, choć żadna nie należy do lubianych. Jedna to baśniowa starucha, wiedźma i czarownica, a także uosobienie zła, a druga – bardzo niemiła i brzydka kobieta. Ta pierwsza to Baba Jaga lub Baba-Jaga – traktujemy to jako nazwę własną. Zaś potoczne określenie nieprzyjemnej i wyjątkowo nieurodziwej pani zapiszemy małymi literami: baba jaga lub baba-jaga. W „Nowym słowniku ortograficznym PWN” pod redakcją Edwarda Polańskiego w obu wariantach znajdziemy zapis jedynie z łącznikiem, ale w „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN” pod redakcją Andrzeja Markowskiego dopuszczony jest także zapis rozdzielny. Podobnie jest w internetowym „Słowniku języka polskiego”.
A co z odmianą?
Obydwa człony są odmienne. Niezależnie od znaczenia, w którym używamy tego wyrażenia, paradygmat fleksyjny jest taki sam:
l. pojedyncza:
M. baba-jaga
D. baby-jagi
C. babie-jadze
B. babę-jagę
N. babą-jagą
Msc. babie-jadze
W. babo-jago
l. mnoga:
M. baby-jagi
D. bab-jag
C. babom-jagom
B. baby-jagi
N. babami-jagami
Msc. babach-jagach
W. baby-jagi
l. pojedyncza
M. Baba-Jaga
D. Baby-Jagi
C. Babie-Jadze
B. Babę-Jagę
N. Babą-Jagą
Msc. Babie-Jadze
W. Babo-Jago
liczba mnoga:
M. Baby-Jagi
D. Bab-Jag
C. Babom-Jagom
B. Baby-Jagi
N. Babami-Jagami
Msc. Babach-Jagach
W. Baby-Jagi
Skąd się wzięła Baba-Jaga?
Słowo baba nie powinno budzić wątpliwości – oznacza babcię, babkę. Zaś słowo jaga pochodzi od prasłowiańskiego *(j)ęga, co rozumieć możemy jako mękę, grozę. Skojarzenie z jędzą nie jest bezzasadne. Jak podawał Aleksander Brückner, jędza była demonem choroby i bólu.
Czy istnieją inne postaci, których nazwy Was szczególnie zaciekawiły?
