Determinacja – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady
Gdy komuś na czymś bardzo zależy, mówimy, że działa z determinacją, aby to osiągnąć i zdobyć. Czym jest determinacja? Jakie są synonimy tego słowa? Wyjaśnienia znajdziecie w niniejszym artykule.
Determinacja – etymologia
Źródłosłowem determinacji jest łacińskie determinatio, co oznacza 'wyznaczenie granic, kres, koniec'.
Determinacja – co to jest? Definicja słowa
W języku polskim determinacja ma kilka znaczeń, oto one:
1Przede wszystkim determinacją nazywamy postawę polegającą na zdecydowaniu w niezłomnym dążeniu do wyznaczonego sobie celu pomimo wszelkich trudności. Determinację charakteryzują cierpliwość i wytrwałość.
Determinacji towarzyszą konkretne i stanowcze działania, które mają doprowadzić do osiągnięcia, spełnienia i zaspokojenia tego, czego się pragnie, o czym się marzy, za czym się tęskni. Determinacja niesie również ze sobą gotowość do ogromnych poświęceń, aby to się stało.
Determinacja może prowadzić więc do heroicznych wręcz czynów, które dla innych mogą wydawać się niemożliwe do wykonania. Ktoś, kto działa z determinacją, nie boi się nawet upokorzeń.
2W logice determinacja to dodanie jakiejś cechy do pojęcia ogólnego. Skutkuje to wzbogaceniem treści tego pojęcia, ale jednocześnie zawężeniem zakresu. (Na przykład pojęcie ogólne trójkąt przez dołączenie innej nazwy ogólnej równoboczny daje nam bardziej precyzyjne pojęcie trójkąta równobocznego).
3Determinacja to również ostateczne określenie czegoś przez jakiś czynnik lub zespół czynników. Doskonałym przykładem tego rodzaju determinacji jest znana z biologii determinacja płci, czyli proces prowadzący do powstania osobników jednej z dwóch płci (przede wszystkim charakter formowanych narządów rozrodczych), zależny od rodzaju chromosomu płciowego niesionego przez plemnik zapładniający komórkę jajową.
Determinacja – synonimy i wyrazy bliskoznaczne
Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest determinacja, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.
Determinacja – synonimy w pierwszym znaczeniu:
- zdecydowanie,
- stanowczość,
- niezłomność,
- desperacja.
Determinacja – synonimy w drugim znaczeniu:
- uszczegółowienie,
- uściślenie,
- sprecyzowanie.
Determinacja – wyrazy pokrewne
- Zdeterminowany,
- zdeterminowana,
- zdeterminowane,
- determinować,
- determinujący.
Determinacja – kolokacje, czyli popularne połączenia z tym słowem
- Determinacja duża, głęboka, ogromna, olbrzymia, spora, wielka; dostateczna, należyta, odpowiednia; mała; niesamowita, niezwykła, szczególna; ludzka, społeczna; polityczna determinacja,
- determinacja górników, lekarzy, piłkarzy, posłów, rolników; załogi; dyrekcji, dyrektora, prezydenta, rządu, władz; mieszkańców; gospodarzy, gości, organizatorów,
- determinacja na boisku; determinacja w dążeniu do czegoś, w działaniu, w grze, w obronie, w pracy, w realizacji czegoś, w walce; w głosie, w oczach,
- determinacja i ambicja, determinacja i chęć czegoś, determinacja i konsekwencja, determinacja i odwaga, determinacja i poświęcenie, determinacja i siła, determinacja i stanowczość, determinacja i upór, determinacja i walka, determinacja i wiara, determinacja i wola, determinacja i zaangażowanie; praca i determinacja,
- brak, odrobina determinacji; przypływ determinacji, pełen determinacji, komuś brakuje, zabrakło determinacji, wymagać determinacji, dziwić się czyjejś determinacji, podziwiać, rozumieć czyjąś determinację, wykazać się determinacją, atakować, grać, walczyć, zagrać; powiedzieć coś z determinacją.
Przykłady użycia wyrazu determinacja
— Dobre południe, żołnierzyku! Dokąd też Bóg prowadzi?
— Ano idę, mateczko, do Budziejowic, do pułku — odpowiedział Szwejk. — Niby na wojnę.
— Jak tak, to, mój chłopcze, kiepsko idziesz — zawołała babunia z przerażeniem. — Tędy, przez Vraż, nigdy się do Budziejowic nie dostaniecie; gdybyście szli ciągle prosto, to wyjdziecie na Klatov.
— Ja znowuż myślę — rzekł Szwejk z determinacją — że i z Klatova dostanie się człek do Budziejowic. Spacer juścić galanty, gdy człowiekowi pilno do swego pułku, i jeszcze do tego wszystkiego bać się trzeba, żeby za swoją dobrą wolę nie spotkała go jakaś przykrość, gdyby się nie znalazł w czas na miejscu.
Jaroslav Hašek, Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej
— Cieszy mnie determinacja ichmościów i wiedzcie, że książę nie odjechał bez obmyślenia obrony. Każdy tu wie, co ma robić, i stało się to, co się było stać powinno. Obronę mam w ręku i będę się bronił do śmierci.
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem
