Epolet – co to jest? Definicja, synonimy, przykłady użycia

Epolet to słowo, które może być znane wszystkim miłośnikom wszelkiego rodzaju krzyżówek czy też teleturniejów. Dziś już raczej uchodzi za staromodne, a we współczesnym języku zostało zastąpione przez swoje synonimy. Co nazywamy epoletem? Z którego języka pochodzi ten rzeczownik? Potrzebne informacje, a zarazem odpowiedzi na te pytania znajdziecie w niniejszym artykule.

Epolet – co to jest? Znaczenie i etymologia wyrazu

Epolet jest słowem pochodzącym od francuskiego épaulette oznaczającego ‘ramiączko’.

Co w języku polskim określamy epoletem? W ten sposób zwykło nazywać się pewien element odzieży. Jeżeli jednak nie macie w swojej garderobie munduru, to go nie znajdziecie – jest to bowiem naramiennik w postaci paska materiału w mundurze wojskowym. Epolet jest wykonany z sukna, zazwyczaj ozdobiony taśmą lub sznurem w kolorze złotym albo srebrnym, często też z frędzlami.

Epolet umieszczony jest na wysokości barku, po obydwu stronach munduru, pomiędzy górnym końcem rękawa a kołnierzem. We współczesnych wersjach umundurowania epolet najczęściej jest przyszyty od strony ramienia, a obok kołnierza jest przypinany guzikiem. Dzięki epoletowi możemy zidentyfikować oznaki stopnia wojskowego lub przynależności organizacyjnej, ponieważ widnieją na nim różnego rodzaju naszywki (paski, gwiazdki, wężyki, prostokąty, belki, krokiewki, diamenty) odróżniające żołnierzy (jak również policjantów, strażaków, harcerzy oraz członków innych służb mundurowych) różnych stopni bądź funkcji. Niekiedy na epolecie znajdują też cyfry lub inne symbole oznaczające przynależność do konkretnej jednostki wojskowej, rodzaju służb, pułku lub dywizji, a w harcerstwie – do drużyny lub szczepu.

Po raz pierwszy epolety zostały zastosowane w pierwszej połowie XVII w. we Francji jako kokardy. Były to wówczas węzły noszone na ramieniu. W Polsce prawdopodobnie wprowadzono je mniej więcej w XVIII w., a występowały wtedy pod nazwą szlify lub szlufy. Od 1789 roku zaczęły stanowić oznakę stopni wojskowych. W XIX-wiecznych armiach ten element umundurowania bywał, zwłaszcza u oficerów, ozdobny, suto obszyty frędzlami. Do dziś moda ta utrzymała się praktycznie wyłącznie w strojach paradnych noszonych przez arystokrację. Ma to miejsce w krajach, w których zachowała się monarchia. Przykładowo galowe mundury z epoletami noszą członkowie brytyjskiej rodziny królewskiej podczas różnych uroczystości państwowych w Zjednoczonym Królestwie.

Inne nazwy epoletu to współcześnie pagon oraz naramiennik. Dawniej obok słowa epolet funkcjonowało także określenie galon.

Epolet – przykłady użycia

Epolet – synonimy i wyrazy bliskoznaczne

Przykłady użycia wyrazu epolet w literaturze

Na honorowym miejscu w salonie wisiał drugi portret; był to wizerunek mężczyzny lat trzydziestu pięciu do trzydziestu ośmiu, w mundurze generała, noszącego epolety z bulionami, ową oznaką wysokiej godności; na szyi miał komandorską wstęgę Legii Honorowej, pierś zdobiły po prawej stronie oficerski medal Zbawiciela, po lewej – krzyż orderu Karola III; dowodziło to, że ów człowiek był na wojnie w Grecji i Hiszpanii lub wypełniał w tych krajach jakąś misję dyplomatyczną, za co także mógł owe odznaczenia otrzymać.

Aleksander Dumas (ojciec), Hrabia Monte Christo

Don Pépé, o ile „wypełzł z gór”, jak brzmiało powiedzenie, używane często w Sulaco, bywał także w salonie Casa Gould. […] Była w tym człowieku jakaś zdrowa, ucieszna przebiegłość oraz żyłka szczerego człowieczeństwa, spotykana tak często u prostych, starych żołnierzy, którzy niejednokrotnie dowiedli swej odwagi w rozpaczliwych okolicznościach. Nie miał oczywiście pojęcia o górnictwie, ale jego zajęcie było specjalnego rodzaju. Miał nadzór nad ludnością na całym terytorium kopalni od wylotu gardzieli aż do miejsca, gdzie droga jezdna opuszcza podnóże gór i skręca w równinę, podążając przez strumień po drewnianym mostku pomalowanym na zielono. Zieleń ta, oznaka nadziei, była zarazem barwą kopalni. Opowiadano w Sulaco, iż „hen, w górach” don Pépé przyodziewał podniszczony mundur z wyblakłymi epoletami majora i chodził po stromych ścieżynach z wielkim mieczem u boku.

Joseph Conrad, Nostromo

Z rana zbudziłem się zmęczony, zbity, ogłuszony biciem w bębny, pochodem wojsk, które napełniły wąską ulicę. Wiedziałem, że chcąc dotrzeć do celu mej podróży, muszę oszczędzać opuszczające mnie siły, postanowiłem przede wszystkim sprzedać tego dnia mój surducik. Zdjąłem go więc i trzymając pod pachą, ruszyłem naprzód w poszukiwaniu kupca.

Miejsce to zresztą było najzupełniej odpowiednie dla podobnych transakcji, w zaułkach roili się tandeciarze. W oknach sklepików wisiały same mundury, epolety i tym podobne przedmioty. Imponowały mi tak dalece, że długi czas nie śmiałem proponować mego towaru stojącym na progach kramarzom.
Nieśmiałość kazała mi szukać sklepów jeszcze mniejszych, podobnych do sklepu pana Dolloby.

Charles Dickens, Dawid Copperfield

Cieszymy się, że towarzyszyłeś nam do końca tej lektury! Zapraszamy do dalszego zgłębiania tajników języka polskiego za pomocą naszego wyjątkowego narzędzia do sprawdzania pisowni. Dodatkowo polecamy artykuł o temacie takim jak przypadki gramatyczne w języku polskim, który z pewnością zainteresuje Cię. Dowiedz się również, jak łatwo zapamiętać poprawną pisownię wyrazów, których pisownia przerasta wielu Polaków, a mamy na myśli przede wszystkim na pewno oraz w ogóle.