Eureka – co to znaczy? Definicja i historia słowa
Chyba każdy z nas słyszał to słowo. Jego autorem jest pewien grecki uczony. W jakich okolicznościach padło po raz pierwszy? Wyraz eureka jest popularny, ale czy wiecie, jakie jest jego znaczenie? W tym artykule poznacie zarówno historię, jak i definicję pojęcia eureka.
Kto jest autorem?
Uważa się, że okrzyk ten został wprowadzony do naszej kultury przez Archimedesa, starożytnego greckiego filozofa i matematyka.
Eureka – co to jest? Definicja, czyli znaczenie słowa
- Eureka, a właściwie heureka (z gr. εὕρηκα ‘znalazłem’) – eureka jest często powtarzaną w czasach nowożytnych wersją nieuwzględniającą starogreckiej inicjalnej aspiracji – to okrzyk radości wydawany zwykle przy niespodziewanym wpadnięciu na jakiś pomysł, często kojarzony z odkryciami naukowymi.
Eureka – krótka lekcja historii
Na lekcjach fizyki być może słyszeliście historię okrzyku eureka czy też właściwie heureka. Ale przypomnijmy ją sobie.
Grecka legenda podaje, że Hieron II, król Syrakuz, zlecił wykonanie dla siebie korony. Nie był jednak pewny, czy złotnik rzeczywiście wykonał ją ze złota, czy z pozłacanego srebra, poprosił więc Archimedesa, aby sprawdził, czy korona zawiera domieszki innych metali. Zadanie to miało zostać wykonane tak, aby nie uszkodzić przedmiotu. Należy wspomnieć, że w tamtych czasach jedynym sposobem sprawdzenia było zgięcie korony, ponieważ czyste złoto jest metalem dość miękkim.
Gdy Archimedes w czasie kąpieli zastanawiał się jak wykonać owo zadanie, zauważył, że przedmioty zanurzone w wodzie pozornie tracą na wadze tyle, ile waży wyparta przez nie woda. To spostrzeżenie nasunęło mu rozwiązanie problemu królewskiej korony, po czym wyskoczył z wanny, krzycząc: Heureka!, i wybiegł nago na ulicę, powtarzając ów okrzyk. Heureka właśnie dlatego utrwaliła się w pamięci Greków. Archimedes odkrył tym samym podstawowe prawo hydrostatyki nazwane jego imieniem.
Eureka!
Gdy więc teraz będziecie się zastanawiać nad jakimś problemem, niekoniecznie natury naukowej, i wpadniecie na jego rozwiązanie, możecie śmiało zakrzyknąć za Archimedesem: Heureka!
Przykłady użycia słowa eureka w literaturze
A Chilon podniósł głowę i rzekł:
– Eureka!
Młody patrycjusz wzruszył się tak, że przez dłuższy czas nie mógł słowa przemówić.
– Widziałeś ją? – spytał nareszcie.
– Widziałem Ursusa, panie, i mówiłem z nim.
Henryk Sienkiewicz, Quo vadis
Wymówił to z nadzwyczajnym wzburzeniem, z gniewem prawie i żalem w głosie. Obawiał się, aby niestałość pamięci i codzienna wielka liczba wrażeń nie odebrały mu tego, co go w tej chwili zajmowało namiętnie. Nagle strzepnął palcami, wydał okrzyk radości i poskoczył znowu w stronę kominka.
— Eureka! — zawołał. — Wszakże jest szwaczką? Gdzie? Czy w jakim zakładzie? Piękna, śliczna, złota pani Karolciu, powiedz…
Kobieta wstała i szeroko ziewnęła.
Eliza Orzeszkowa, Marta
?
