Do czego służy język? Kiedy język pełni funkcję impresywną, a kiedy fatyczną? Poznaj funkcje języka!
Język służy przede wszystkim do komunikacji. Oprócz tego pełni różne funkcje w zależności od intencji nadawcy wypowiedzi. Dziś przyjrzymy się im bliżej. Kiedy język pełni funkcję impresywną, a kiedy fatyczną?
W polskim językoznawstwie stosowane są rozmaite rozróżnienia funkcji języka. W niniejszym tekście chcielibyśmy skupić się na tych najbardziej uniwersalnych, których znajomość obowiązuje każdego abiturienta. Wiedza, którą dziś prezentujemy, pozwoli na bardziej świadome użytkowanie języka. Przejdźmy zatem do prezentacji funkcji językowych.
Funkcja informacyjna (informatywna)
Polega na powiadamianiu odbiorcy o faktach. Skoncentrowana jest na przekazywaniu obiektywnych informacji, np. Warszawa jest stolicą Polski; Dzień Matki obchodzimy 26 maja.
Funkcja ekspresywna (emotywna)
Pozwala nam na wyrażenie emocji i opinii. Są to subiektywne komunikaty, takie jak Ale się zdenerwowałem; Ten film był kiepski; Mój kochany piesek. Warto zauważyć, że język codzienny, potoczny obfituje w słownictwo nacechowane emocjonalnie.
Funkcja impresywna (perswazyjna)
Tę funkcję pełnią wszelkiego typu nakazy, zakazy, rozkazy, prośby, rady. Nadawca wpływa na odbiorcę, nakłaniając go do wykonania bądź niewykonania jakiejś czynności, np. Czy mógłbyś zdjąć buty?; Nie powinnaś spotykać się z tym chłopakiem.
Funkcja fatyczna
Wszelkie wypowiedzi służące nawiązaniu kontaktu bądź podtrzymaniu rozmowy pełnią funkcję fatyczną (czyli taką, która służy podtrzymaniu kontaktu, a nie wymianie informacji). Mogą to być powitania, codzienne pogawędki o pogodzie czy klasyczne pytanie co słychać. Przykłady: Halo, słyszysz mnie?; Co u ciebie?.
Funkcja poetycka
Język stanowi też wartość sam w sobie. Kiedy nadawca chce zwrócić uwagę odbiorcy na sposób ukształtowania wypowiedzi (która obfituje w środki artystycznego wyrazu, np. metafory, porównania), wówczas realizuje funkcję poetycką. Funkcję poetycką pełnią nie tylko teksty literackie, lecz także chwytliwe slogany reklamowe, np. Z Kasią ci się upiecze.
Funkcja metajęzykowa
Mamy z nią do czynienia, kiedy za pomocą języka wyrażamy się o… języku. Są to różnego rodzaju definicje i informacje z dziedziny językoznawstwa, np. Czasownik to odmienna część mowy; Wyraz „zamek” odnosi się do kilku różnych desygnatów, jest więc homonimem.
Funkcja magiczna
Od zarania dziejów ludzkość przypisuje słowom moc sprawczą. Słowa ranią, ale też podtrzymują nas na duchu. Czasami tworzą nową rzeczywistość. Podczas ważnych uroczystości składamy sobie deklaracje, np. Biorę sobie ciebie za męża. Pod wpływem silnych emocji przeklinamy kogoś, np. A niech cię gęś kopnie. Z okazji świąt i innych uroczystości składamy sobie życzenia, a kiedy nam na czymś zależy, mawiamy: Niech to się uda.
Jak widać, język to bardzo rozbudowane narzędzie komunikacji. Pamiętajmy też, że sposób, w jaki się wyrażamy, stanowi naszą wizytówkę, dlatego też nasz język tworzy obraz nas samych. Warto mieć tego świadomość.
Czy znacie może jeszcze inne funkcje języka, o których nie napisaliśmy? Z niecierpliwością czekamy na Wasze refleksje.
?
