Opis obrazu – skomplikowany proces, a może sposób na dostrzeżenie detali?

Wielu z nas na pewno spotkało się z opisem obrazu. Jedni z przyczyn edukacyjnych, inni z pasji. Zadanie to przysparza zarówno kłopotów, jak i satysfakcji. Dobrze jest nauczyć się dostrzegać małe detale, ale jak to opisać, aby miało ręce i nogi? Wyjaśnimy Wam wszystko na przykładzie dzieła Leonarda da Vinci „Mona Lisa”.

Pierwsze, dogłębne spojrzenie na obraz

Podczas analizy obrazu ważne jest skupienie, aby dostrzec to, na co nie zwracamy uwagi przy codziennym podziwianiu podobnych dzieł np. w muzeach. Dobrym pomysłem, który ułatwi pracę, jest przygotowanie sobie krótkiego opisu na kartce. Zapiszcie kolory obrazu, detale, a także elementy, które rzucają się oczy jako pierwsze, i te, które w ogóle nie zwracają uwagi.

Porządkowanie informacji

Spróbujcie posegregować je według zasady „od ogółu – do szczegółu”. W przypadku „Mony Lisy” ogólne informacje to fakt, że znajduje się tam kobieta z rękoma ułożonymi jedna na drugiej. Jest ona delikatnie uśmiechnięta (chociaż spekulacji na ten temat jest naprawdę wiele), ma długie ciemne włosy itd. Informacjami szczegółowymi będzie opis jej oczu, sukni z detalami, a także elementów krajobrazu znajdującego się za postacią siedzącej kobiety itp.

Wstęp, rozwinięcie i zakończenie

Pamiętajcie, że jak wszystko, co wymaga dłuższego opisu, tak i opis obrazu powinien być trójdzielny. Musi składać się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Każda z tych części powinna zawierać zupełnie inny rodzaj informacji. Opisane we wcześniejszym punkcie elementy i detale uporządkujcie tak, aby były zrozumiałe dla odbiorcy. We wstępie zawrzyjcie informacje ogólne, w rozwinięciu zagłębcie się w techniki malarskie, kolorystykę i całościową analizę dzieła, a zakończenie niech stanie się Waszą subiektywną oceną obrazu.

Co rozumiemy przez pojęcie informacje ogólne we wstępie?

Każdy opis obrazu zawiera zarówno treści subiektywne, jak i obiektywne. Wstęp analizy obrazu powinien zawierać ogólne informacje na temat dzieła. Najczęściej są to dane na temat autora, daty powstania, a także historii związanych z obrazem. Jeżeli jest to możliwe, warto też dodać miejsce ekspozycji.

Opis obrazu – najtrudniejszy, ale najprzyjemniejszy moment

Po napisaniu informacji wokół obrazu przychodzi czas na analizę malarskiego rękodzieła. Analiza ta najczęściej znajduje się właśnie w rozwinięciu. Pomocne są tutaj notatki wykonane na początku przygody z opisem obrazu. Na wstępie dobrze jest zacząć od elementów pierwszoplanowych. W przypadku dzieła Leonarda da Vinci jest to kobieta ubrana z suknię w odcieniach złota i zieleni, o długich ciemnych włosach. Warto jest skupić się na detalach, które dotyczą elementu pierwszoplanowego. W naszym obrazie jest to chociażby ułożenie dłoni, oczy, usta, cienie, które zastosował artysta itd.

Drugi plan – opis obrazu od prawej do lewej

Po dogłębnym opisie pierwszego planu istotne jest zwrócenie uwagi na to, co jest za nim. To tak zwany drugi plan. Najlepiej zacząć jego opis od tego, co bezpośrednio zwraca naszą uwagę, a następnie przejść do prawego górnego i lewego górnego rogu obrazu. Specyfiki obrazów są różne, więc jeżeli analizowane przez nas dzieło ma również drugi plan na dole, kierujmy się tą samą zasadą opisu od lewej do prawej. W naszym przykładzie będzie to dokładny opis krajobrazu, który występuje za kobietą, jego kolorystyka, warunki pogodowe (mgła) itp.

Co jeszcze powinno zawierać rozwinięcie?

Każde rozwinięcie powinno także zawierać technikę malarską oraz epokę, w której został wykonany obraz. Jest to istotne, aby zestawić kompozycję malarską z panującymi ówcześnie trendami bądź sytuacją polityczną. Informacje te mogą być zawarte zarówno przed zagłębieniem się w opis poszczególnych elementów, jak i pod koniec rozwinięcia. Ważne jest również, aby opisać nastrój, który udało się uzyskać artyście przez użycie ciepłych bądź chłodnych kolorów. Ułatwi nam to nie tylko zrozumienie, ale także płynne przejście do zakończenia opisu obrazu.

Opis obrazu – emocje, emocje i jeszcze raz emocje

Ostatnim etapem opisu obrazu jest wyrażenie swoich emocji i reakcji, jakie wywołał. Opisuje się je w zakończeniu, ponieważ jest to swoisty rodzaj podsumowania. W tej części możemy wyrazić swoje subiektywne zdanie na temat odbioru, emocji, a także sposobu oddziaływania na nas opisywanego dzieła. To najważniejszy etap, który pomaga nam wyrobić sobie własną opinię na temat sztuki malarskiej.

Oczywiście zdanie na ten temat wyrabiamy sobie nie tylko podczas przygotowywania opisu obrazu. Ważne jest także uczestnictwo w życiu kulturalnym. Jednak opis obrazu może być pierwszym krokiem. A Wy? Kiedy ostatni raz spotkaliście się z opisem obrazu?

?