Parasol czy parasolka – co wybrać?
Co właściwie chroni nas przed deszczem lub słońcem: parasol czy parasolka? Zastanawialiście się kiedyś, czy pomiędzy tymi słowami występują jakieś semantyczne bądź morfologiczne różnice? Językowe zawiłości i zagadki to nasza specjalność. Zapraszamy zatem do lektury artykułu, w którym rozwiejemy wątpliwości dotyczące zagadnienia: parasol czy parasolka. Przeczytajcie!
Parasol czy parasolka? Co wybrać?
Parasol czy parasolka – co wybrać?
W języku potocznym przyjęło się, że parasol – jako względnie większy – jest określeniem męskiego parasola o solidnym stelażu lub parasola ogrodowego, plażowego czy kawiarnianego, natomiast parasolka – ze względu na zdrobniały wydźwięk słowa – określa coś rozmiarowo mniejszego, np. parasolkę wkładaną do torebki lub do drinka. Jednak zamienne użycie tych słów byłoby równie poprawne.
Potwierdzeniem tego mogą być słowa polskiego językoznawcy Mariana Bugajskiego, który zapytany o to, co wziąć ze sobą na deszcz, odpowiedział: „A po co wychodzić na deszcz? Nie lepiej siedzieć w domu przy kominku? Ale skoro już trzeba, to można albo z parasolem, albo z parasolką”.
Parasol czy parasolka – skąd różnice?
Parasol czy parasolka? W języku polskim występują oba te słowa i nazywają przedmiot chroniący od słońca bądź deszczu. Dlaczego zatem mamy aż dwa takie określenia? Różnice są związane z etymologią. Wyraz parasol został bowiem zapożyczony z języka włoskiego, w którym to parasole oznacza coś, co chroni przed słońcem (wł. sole – ‘słońce’). Z kolei na osłonę przed deszczem mówiono niegdyś parapluj (fr. pluie – ‘deszcz’). To francuskie zapożyczenie jednak się nie przyjęło i w użyciu pozostał jedynie wyraz parasol będący określeniem na ochronę zarówno przed słońcem, jak i przed deszczem.
Od słowa parasol wyprowadzone zostało zdrobnienie rodzaju męskiego: parasolik. Forma liczby mnogiej początkowo brzmiała parasoliki, jednak z czasem została skrócona do słowa parasolki, od których później mylnie tworzono żeński rodzaj w liczbie pojedynczej – parasolka. Stąd do dzisiaj w naszym języku funkcjonują dwa słowa: parasol i parasolka.
„Parasol” w wojennej historii Polski
W języku polskim i historii wyraz parasol zapisał się w szczególny sposób. Nazwano tak bowiem batalion Armii Krajowej, który składał się z harcerzy Szarych Szeregów. „Parasol” był oddziałem do zadań specjalnych i wsławił się podczas walk w powstaniu warszawskim.
Parasol czy parasolka? Przykłady użycia
Wuj parasol sobie sprawił.
Ledwo w kątku go postawił,
Zaraz Julka, mały Janek,
Cap za niego, smyk na ganek.
Z ganka w ogród i przez pola
Het, używać parasola! […]
Maria Konopnicka, Parasol, [w:] Poezje dla dzieci do lat 7
DULSKA
Macie parasol? Iść prosto – nie oglądać się. Pamiętać: skromność – skarb dziewczęcia.
Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej
Karol ocknął się nagle z sennego rozmarzenia, bo suchy i ostry szelest sukni obudził jego uwagę, podniósł oczy i bezwiednie postąpił naprzód kilka kroków. Na wprost niego szła Likiertowa. Biało-fioletowa parasolka chwiała się nad nią i obrzucała ciepłym refleksem jej twarz smutną i szeroko otworzone oczy.
Władysław Reymont, Ziemia obiecana
Teraz zaczął szukać panny Izabeli. Obszedł długi łańcuch powozów ustawionych wzdłuż toru, przypatrywał się koniom, służbie, zaglądał pod parasolki damom, ale panny Izabeli nie dostrzegł. „Może nie przyjedzie?” – szepnął i zdawało mu się, że cały ten plac napełniony ludźmi zapada wraz z nim pod ziemię.
Bolesław Prus, Lalka
?
