Peryfraza – figura stylistyczna. Definicja, przykłady

Peryfraza to środek ekspresji językowej, którego wszyscy używamy. Posługują się nią uczniowie w szkole, poeci, a nawet politycy. Ta figura stylistyczna nie tylko pomaga unikać powtórzeń, ale także pozwala ubarwić naszą wypowiedź. Czym dokładnie jest peryfraza? Zachęcamy do czytania.

Peryfraza – znaczenie i pochodzenie tego słowa

Peryfraza to słowo pochodzące z greckiego periphrasis, które rozbite na dwa człony dosłownie oznacza „wokół słowa”. Ta figura stylistyczna stosowana jest wówczas, gdy po raz kolejny chcemy użyć tego samego słowa. Wtedy to jednostkowy wyraz możemy zastąpić opisem, który od razu przywołuje na myśl dane zjawisko, osobę, rzecz itp.

Peryfraza a parafraza – znaczenie słów

Niestety peryfraza jest często mylona z parafrazą. Jednak definicje tych słów znacznie się od siebie różnią. Peryfraza dotyczy opisu jednego słowa, np. kawy określonej jako energetyzujący czarny napój. Natomiast parafraza tekstu odnosi się do skrócenia bądź wyjaśnienia dłuższej formy wypowiedzi przy zachowaniu jej ogólnego sensu. Zatem kiedy dziennikarka przytacza wypowiedź polityka swoimi słowami, ale nie zmienia jej znaczenia i wymowy, jest to parafraza.

Przykładowe użycia peryfrazy w tekstach piosenek

Aby pokazać Wam, że omawiana figura stylistyczna jest wokół nas, przygotowaliśmy przykłady tekstów współczesnych piosenek. Pierwszego na tapet bierzemy Dawida Podsiadłę. Artysta zamiast o tym, że już dawno wyszedłby z więzienia, śpiewa: „Chociaż przyznam, że już wyszedłbym zza metalowych krat”. Zastąpienie słowa więzienie przez metalowe kraty to właśnie peryfraza. Innym przykładem może być tekst piosenki „Alexander” zespołu Myslovitz. Artur Rojek śpiewa „Wyrzuć z pamięci”, co oznacza po prostu „zapomnij”. Ostatnią wybraną przez nas piosenką jest utwór „Na pół” Comy. Dom opisany jest tutaj słowami „bezpieczne cztery ściany”.

W czym jeszcze pomaga ta figura stylistyczna?

Bardzo często używamy peryfrazy w celu osłabienia wymowy jakiegoś słowa. Wtedy to przyjmuje ona cechy eufemizmu. I tak zamiast powiedzieć o kimś, że jest brzydki – mówimy niezbyt urodziwy. Starość zastępujemy jesienią życia, a śmierć – odejściem z tego świata. Pomaga to uniknąć niepotrzebnego zakłopotania rozmówcy, a dzięki temu nasz dialog toczy się na neutralnym gruncie.

A kiedy Wy używacie peryfrazy? Czy pomaga Wam ona podczas rozmów ze znajomymi? Napiszcie w komentarzach!