Piżama czy pidżama – którą formę wybrać?

Wydawałoby się, że to tylko zwykły strój do spania. Jednak dylematy językowe nie opuszczają nas nawet wtedy, kiedy udajemy się na nocny spoczynek. Może lepiej w takim razie założyć koszulę nocną... Bo w końcu piżama czy pidżama? Którą formę wybrać?

Na molo tłum kolorowych kobiet: pidżamy czerwone, zielone, niebieskie, pomarańczowe, kombinowane wprost fantastycznie... W takich słowach Katarzyna Kłosińska w audycji dla Polskiego Radia przywołuje obrazek polskiego wybrzeża z lat trzydziestych poprzedniego stulecia.
Ale skąd, u licha, pidżamy na molo, skoro nosimy je zwykle w domowym zaciszu?

Krótka historia stroju do spania

Z dzisiejszej perspektywy podobna scenka budzi niewątpliwie ogromne zdziwienie. Ale już sama historia piżamy uzasadnia ekscentryczny wybór odzieżowy ówczesnych kobiet.
Piżamy wywodzą się bowiem z Bliskiego Wschodu. Jego mieszkańcy nosili je jako strój dzienny składający się z luźnych spodni i przewiewnych koszul. Stała za tym oczywista wygoda i przystosowanie do wysokich temperatur, co potem zostało docenione również przez Europejczyków.

I tym sposobem na początku XX wieku piżama pojawiła się w Anglii, gdzie początkowo była dostępna tylko w wersji męskiej. Swoje miejsce w nocnej garderobie damskiej znalazła dopiero podczas II wojny światowej i to w bardzo praktycznym kontekście – jako ochrona przed zimnem w trudnych warunkach okupacji.
Ale piżama nie od razu stała się wyłącznie strojem do spania. Jako odzież plażową wylansowała ją sama Coco Chanel, co chyba najlepiej tłumaczy przywołany obrazek z molo.

Pochodzenie słowa

Nazwa stroju nocnego ma rodowód hinduski, skąd trafiła na grunt europejski, i pochodzi od słów pāj (noga, stopa) i jāma /dżāma (ubiór).
W języku polskim pojawiła się natomiast za pośrednictwem języków zachodnioeuropejskich, przy czym forma pidżama pochodzi z języka angielskiego (pyjamas, pajamas), zaś piżama to jej odpowiednik francuski.
Konsekwencją powyższego są pojawiające się obok siebie dwie formy tego wyrazu: piżama i pidżama.
Ale która jest poprawna?

Piżama czy pidżama – którą formę wybrać?

Nie bez powodu używa się wymiennie obydwu form – jedna i druga jest poprawna.

Możemy zatem powiedzieć i napisać pidżama lub piżama i w żadnym wypadku nie popełnimy błędu. Forma pidżama jest jednak znacznie rzadsza i dzisiaj dużo częściej nosimy piżamę.

Wskazówki poprawnej wymowy

Na koniec jeszcze słowo o poprawnej wymowie. Bo o ile z formą piżama chyba nikt nie ma problemu, tak w przypadku drugiej niekiedy pojawiają się wątpliwości.
Stąd występująca czasem pid-żama, która stanowi jednak ewidentny błąd. Wymowa słowa pidżama zakłada czytanie dż jako jednej głoski.

Z definicji piżama (lub pidżama) to nie tylko strój do spania, ale również cienkie, przewiewne ubranie. I choć dzisiaj rzadko spotyka się tę nazwę w tym drugim kontekście, to projekty piżam plażowych Chanel wciąż brylują na wybiegach.
Obojętnie jednak od przeznaczenia rzeczonego stroju poprawne są obydwie formy wyrazu: piżama i pidżama.

A Wy zakładacie na noc piżamę czy pidżamę?