Znikł czy zniknął – którą formę wybrać?
Tytułowe słowa różnią zaledwie dwie litery. Okazuje się jednak, że cząstka -ną, o której mowa, może sprawić wiele kłopotów, i to nie tylko w przywołanych wyżej formach czasownika. Jak więc powiemy: znikł czy zniknął? Która forma jest poprawna?
Znikł czy zniknął – która forma jest poprawna?
Nie będziemy nikogo trzymać dłużej w niepewności. Obie formy są poprawne – możemy więc powiedzieć zarówno znikł, jak i zniknął.
Znikł i zniknął to formy czasu przeszłego czasownika zniknąć (3 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj męski). Obie mają to samo znaczenie i można stosować je zamiennie.
Warto przy tym wiedzieć, że niektórzy językoznawcy są zdania, że forma zniknął występuje częściej. Inni wskazują z kolei na pewną różnicę znaczeniową między nimi. W myśl tej teorii forma znikł odnosi się do przedmiotu, stanu czy sytuacji, które ustały, zostały zakończone, już nie istnieją itp. Na przykład:
- Po zażyciu kropli katar znikł jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki.
- Kiedy tylko zacząłem pracować, znikł mój największy problem.
Podążając tym tokiem rozumowania, forma zniknął dotyczy przedmiotu, który w jakiś sposób się ukrył, stał się niewidoczny. Na przykład:
Powyższe rozróżnienie nie jest jednak ścisłą regułą, a wydawnictwa poprawnościowe traktują obie formy tak samo.
- W pewnym momencie zniknął mi z pola widzenia.
- Wystarczyło, że na chwilę spuściłam go z oka, a on gdzieś zniknął.
Znikł czy zniknął?
Jak więc widać, wspomniana cząstka -ną – charakterystyczna dla niektórych czasowników (np. zmarznąć, zawisnąć, marznąć, błysnąć) – może przysporzyć nam sporo kłopotów. Zwłaszcza że trudno o ogólną regułę wskazującą, kiedy używać form z przyrostkiem, kiedy możemy go pominąć, a kiedy występuje oboczność. W tej sytuacji można posiłkować się jedynie ogólnymi zasadami, a najlepiej słownikiem.
Znikł czy zniknął – przykłady użycia
- Nagle uśmiech zniknął z jej twarzy.
- Przyspieszył, a zaraz potem znikł w bramie.
- Towar szybko zniknął z półek.
- Po zażyciu lekarstwa ból szybko znikł.
