Znikła czy zniknęła – która forma jest poprawna?
Powyższe formy brzmią bardzo podobnie. Nikt nie ma też chyba wątpliwości co do ich znaczenia. Te pojawiają się, kiedy mamy podjąć decyzję i wybrać jedną z nich. Jak więc powiedzieć: znikła czy zniknęła? Która forma jest poprawna?
Znikła czy zniknęła – którą formę wybrać?
Odpowiedź na tytułowe pytanie jest prosta – obie formy są poprawne. Zarówno znikła, jak i zniknęła to formy czasownika zniknąć (3 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj żeński, czas przeszły).
Którą z nich wybrać? To już zależy od użytkownika języka. Żadna z przytoczonych wyżej form nie zawiera bowiem błędu, możemy je więc stosować zamiennie, ponieważ znaczą dokładnie to samo. Zachodzi tu tzw. oboczność. Możemy powiedzieć:
- Nagle zniknęła mi z oczu. / Nagle znikła mi z oczu.
- Długo ją śledziłem, aż w końcu zniknęła za zakrętem. / Długo ją śledziłem, aż w końcu znikła za zakrętem.
Znikła czy zniknęła – kłopotliwa cząstka -ną
Omawiany językowy kłopot nie dotyczy jednak tylko przywołanych tutaj wyrazów. Istnieje bowiem cała grupa czasowników zakończonych na -nąć, które mogą sprawiać problemy, kiedy odmieniamy je w czasie przeszłym. Są to takie czasowniki jak: błysnąć wybuchnąć, wyniknąć, wrzasnąć, trzasnąć itd.
Cała zagwozdka polega na tym, że nie istnieją ścisłe reguły rządzące przyrostkiem -ną. Nie można więc powołać się na jedną obowiązującą zasadę mówiącą o tym, kiedy poprawna jest forma z przyrostkiem, kiedy możemy go pominąć, a kiedy występuje oboczność. Jedyne, co nam pozostaje, to pewne ogólne wskazówki.
Warto przy tym wiedzieć, że w niektórych przypadkach obecność lub pominięcie cząstki -ną zależy od rodzaju, w którym odmieniamy czasownik. Na przykład:
- marznąć – marzł/marznął, ale marzła, nie: marznęła
- wyniknąć – wynikł/wyniknął, ale wynikła, nie: wyniknęła
- błysnąć – błysła/błysnęła, ale błysnął, nie: błysł
W przypadku wątpliwości nieocenioną pomocą zawsze będzie słownik. Podobny temat poruszaliśmy już tutaj:
Znikła czy zniknęła – przykłady użycia
- Ta stara kamienica zniknęła wreszcie z krajobrazu miasta.
- Książka, której szukasz, już dawno znikła z księgarń.
- To fascynująca historia o tym, jak moja rodzinna wieś zniknęła na zawsze z mapy.
- Jego twarz znikła w tłumie.
