Rok dwutysięczny i dwa tysiące pierwszy. Jak odmieniać daty?

Od co najmniej osiemnastu lat Polacy zmagają się z poprawną odmianą dat. Choć temat ten omawiano już wielokrotnie, nasza krucjata trwa. Błędy w odczytywaniu dat zdarzają się nawet osobom, które pełnią ważne funkcje! Postaramy się Was teraz przekonać, że data tegorocznej Wigilii to nie dwudziesty czwarty grudzień dwutysięcznego osiemnastego roku! A rok dwutysięczny był tylko jeden… Wyjaśnijmy więc, jak odmieniać daty.

Rodzime nazwy miesięcy

Nazwy miesięcy mamy urocze, bo w większości przypadków rodzime. Styczeń, bo stary rok styka się z nowym, luty, bo srogi (inaczej mówiąc mroźny; akcja „Krzyżaków” Sienkiewicza zaczyna się w gospodzie „Pod Lutym Turem”), marzec pochodzi od boga Marsa, kwiecień, bo kwitną kwiatki, maj swoją nazwę zawdzięcza bogini przyrody Maius, czerwiec pochodzi od czerwi, czyli larw pszczół, lipiec od lipy, sierpień od sierpów, wrzesień od kwitnących wrzosów, październik od paździerzy, czyli odpadków z lnu i konopi, które obrabiano w tym czasie, listopad od spadających liści i grudzień od zamarzniętych grud ziemi. Pięknie!

A teraz zagadka!

Ile lipców mamy w roku? Oczywiście, że jeden. A ile dni ma lipiec? 31. Czy zatem możemy powiedzieć: „Moja data urodzin to piąty lipiec tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego drugiego roku”? Hmm… Dziwny to był rok. Kalendarz w 1992 roku musiał być nieźle zwariowany, skoro lipiec pojawił się w nim aż 5 razy! Poprawna forma to: „Moja data urodzin to piąty lipca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego drugiego roku”. Zwróćcie uwagę, że daty odmieniamy w dopełniaczu:

• piąty (czego?) lipca (czego?) tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego drugiego roku

Jeśli jest to trudne do zapamiętania, wyobraźcie sobie taki zapis:

• piąty dzień lipca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego drugiego roku

Inne przykłady:

• Adam Mickiewicz urodził się dwudziestego czwartego grudnia tysiąc siedemset dziewięćdziesiątego ósmego roku.
• Data śmierci Stanisława Lema to dwudziesty siódmy marca dwa tysiące szóstego roku.

I takim oto sposobem dobrnęliśmy do tysiąclecia, w którym żyjemy. Nasza duma literatury fantastycznej żyła na przełomie dwóch tysiącleci. Pod koniec XX wieku obawiano się, jak na nadejście nowego milenium zareagują systemy komputerowe. Na szczęście nic złego się nie stało. Czy aby na pewno? Pojawił się inny problem – tym razem natury językowej.

Wyjaśnijmy, o co chodzi

Rok dwutysięczny był ostatnim rokiem XX wieku. Kolejny – dwa tysiące pierwszy – otworzył XXI wiek. Zauważcie, że rok dwutysięczny jest tylko jeden. Kolejne – 2001, 2002, 2003… wymawiamy: dwa tysiące pierwszy, dwa tysiące drugi, dwa tysiące trzeci – w tych wypadkach człon „tysiąc” pozostaje bez zmian. Przypomnijmy, że nikt nie mówi, że Bolesław Chrobry koronował się w roku tysięcznym dwudziestym piątym. Przecież brzmi to głupio. Pierwszy król Polski koronował się w roku tysiąc dwudziestym piątym, a w roku tysięcznym mógł sobie o tym jedynie pomarzyć.

Mamy nadzieję, że od dziś nikt z Was nie powie, że Euro 2012 odbyło się w roku dwutysięcznym dwunastym.

A teraz pytanie kontrolne. Kiedy Mickiewicz skończyłby 220 lat?

Na zakończenie ściągawka z akceptowanymi sposobami zapisywania dat w języku polskim. Sprawdź: Czy wiesz, jak poprawnie zapisywać daty? Jak zapisać datę?