Eschatologia – co to jest? Znaczenie, synonimy i przykłady użycia
Co to jest eschatologia i jaka jest etymologia tego słowa? Jakie są przykłady użycia eschatologii? O tym wszystkim w naszym artykule.
Eschatologia. Co to takiego?
Niektórym eschatologia kojarzy się głównie z religią i nauką kościoła. I słusznie. Ale czy tylko w religioznawstwie mamy do czynienia z eschatologią? Zerknijmy na definicję słowa.
Co to jest eschatologia? Definicja, czyli o znaczeniu słowa
Dział doktryny religijnej (np. w teologii chrześcijańskiej) lub teoria filozoficzna (w idealistycznych systemach filozoficznych) ściśle związane z koncepcją czasu, historiozofią i antropologią. Jest to ogół poglądów dotyczących rzeczy ostatecznych; śmierci i losów pośmiertnych człowieka oraz celu i przeznaczenia ludzkości. Obejmuje koncepcję końca świata, Sądu Ostatecznego, a także reinkarnacji (np. w hinduizmie).
Popularne połączenia słowa eschatologia
Eschatologia najczęściej określana jest za pomocą poniższych przymiotników:
- ateistyczna,
- bezmyślna,
- biblijna,
- chrześcijańska,
- katolicka,
- kosmograficzna,
- literacka,
- nowa.
Łączy się również z rzeczownikami i mówimy wówczas o eschatologii:
- chrystianizmu,
- katechizmu,
- Kościoła wschodniego,
- poety,
- proroków,
- sakramentu małżeństwa.
W tekstach wyraz ten występuje w połączeniu z poniższymi czasownikami:
- jest powiązana,
- mieści się,
- obejmuje,
- przybrała (np. formę światopoglądu marksistowskiego),
- rozważa (np. fenomen życia),
- różni się,
- wskazuje na,
- wzywa (np. do odpowiedzialności),
- zajmuje się.
Etymologia słowa eschatologia
Słowo eschatologia pochodzi z języka greckiego: éschatos – ‘ostatni’, lógos – ‘słowo’, ‘nauka’.
Wyrazy pokrewne
- Eschatologiczny.
Przykłady użycia słowa eschatologia w literaturze
Ale prawdziwe sacrosanctum Moskwy nie było w owym wierszu, jak zwykle w takich wypadkach, widoczne. Tkwiło, niczym Boży oścień, w kamienistych trzewiach wielkiego miasta. Świętość Rusi nie kumulowała się już w nikomu niepotrzebnych, zasuszonych trupach męczenników i mnichów z Peczerskiej Ławry w Kijowie, lecz skupiała się jako ateistyczna eschatologia w zmumifikowanych zwłokach wodza. Zmarły Lenin, wystawiony na publiczne widowisko, wiódł w świecie kremlowskiego podmurza – jak bohater Plutarcha czy Fontenelle'a – żywot paralelny do żywota Boboli w świecie przedmurza.
Zbigniew Mikołejko, Żywoty świętych poprawione
Tu przejście do religijności. Marzenie o wierze, która, niczym eschatologia poety, zmieniając rzeczy doczesne w „płyn cierpki pełen skrytych jadów”, z popiołów doczesności mogłaby wydobyć rzeczy wieczne. Lecz do tej zgody nie dochodzi. Wierny sobie, zapamiętuje poeta z religijności tylko grozę, tylko „światło potępienia”. Sploty i przeciwieństwa tym bardziej zdumiewające, że nigdy skazą nie poznaczą artyzmu.
Kazimierz Wyka, Rzecz wyobraźni
Dla religioznawcy zjawisko to musi być tym bardziej osobliwe, że napotyka on to pojęcie zadomowione w większości najstarszych i najbardziej znaczących doktryn religijnych, jak i w systemach filozoficznych, które stały się fundamentem nowożytnej myśli. Zamiast reinkarnacji eschatologia chrześcijańska od bez mała półtora tysiąca lat posługuje się pojęciami nieba, czyśćca i piekła. Tedy inicjując psychoterapię opartą na regresji w hipnozie i natrafiając na niezbite dowody reinkarnacyjnej natury duszy ludzkiej, nasza psychiatria nolens volens musiała popaść w konflikt z oficjalną nauką Kościoła.
Christian Skrzyposzek, Mojra
Przykłady użycia słowa eschatologia w internecie
No na tym polega myślenie religijne: człowiek musi się zmienić, wznieść na wyższy pułap, osiągnąć pełnię, która się wiąże z relacją z Bogiem.
Próżno więc oczekiwać, że egzystencja zmarłych jest egzystencją na ziemską modłę, według ziemskich modeli, podług naszych ograniczeń. Nie na tym to polega przecież, nie na tym polega wiara, katolicka wrażliwość. Eschatologia wskazuje na nowości. Chrystus na nie wskazuje. „Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało…” „Ani żenić się nie będą, ani za mąż wychodzić…”
Jarosław Dudycz, Kultura cmentarna, Blog Jarosława Dudycza – www.redakcja.pl, 2009
Przykłady użycia słowa eschatologia w prasie
Kaśka, Aśka, Marek, Elka, Młodzi GP, „Gazeta Poznańska” 2006
Początkowo czczono siły natury, którym oddawano hołd. Stopniowo przedmiotem czci stały się bóstwa mające postać zwierząt lub ludzi z głowami zwierząt, np. Anubisa przedstawiano z głową szakala. Szczególne miejsce w tej religii zajmował kult Ozyrysa, a najbardziej rozbudowaną jej część stanowiła eschatologia (świat pozagrobowy, los pośmiertny człowieka). Panujący w tym państwie – w oczach ludności – był pośrednikiem między światem ludzkim i boskim. W pewnych okresach uchodził za żyjące wcielenie boga. Do obowiązków władcy należał, m.in. nadzór nad kultem religijnym oraz budowa świątyń. Stopniowo ukształtowała się również warstwa kapłańska.
