Frazes – co znaczy, co to jest? Definicja, przykłady użycia, odmiana
Czy frazes zawsze był oczywisty? Czy da się go uniknąć w codziennej komunikacji? Dlaczego jego ładne brzmienie nie zawsze gwarantuje sukces? W jakich kontekstach używamy tego słowa najczęściej? To wszystko wyjaśniamy poniżej!
Nie karm frazesami!
Trudno nie rozpocząć tekstu od frazesu. Już samo to stwierdzenie może uchodzić za truizm… Przedstawiciele jednego z nurtów literaturoznawczych uważają, że wszystko już zostało napisane. Ci, którzy powtarzają oryginalną myśl, powielają ją z nadzieją na sukces. Niestety prekursor może być tylko jeden – cała reszta ma usta pełne frazesów. Jednak czy frazesy zawsze są złe?
Może czasem ich potrzebujemy? Chociażby podczas codziennych rozmów, gdy widoczna jest przede wszystkim funkcja fatyczna języka. Zdawałoby się jednak, że frazesy najbardziej nam przeszkadzają, gdy zostaną ujawnione przez słuchaczy. Dopóki ktoś nie zapyta: Cóż to za frazes?!, dopóty nie zdajemy sobie sprawy, że się nim posługujemy. Poznajcie (nie)banalne fakty dotyczące frazesu!
Frazes – co to jest? Definicja słowa
Frazes może się pojawić w trzech różnych kontekstach:
1 Sformułowanie pozbawione oryginalnych treści, wyrażenie truistyczne.
2 Szablonowe połączenie wyrazów.
3 Dawniej: zdanie, zwrot, wyrażenie.
Przykłady z życia
Po zimie zawsze przychodzi wiosna! Kolejny frazes, który usłyszałam podczas wczorajszej kolacji.
Górnolotne frazesy to klucz do sukcesu w polityce!
Frazes – synonimy słowa
Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest frazes, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne.
W zależności od znaczenia wyrazy bliskoznaczne słowa frazes można podzielić na trzy grupy:
W znaczeniu sformułowania pozbawionego oryginalnych treści:
- banał
- klisza
- truizm
- gołosłowność
- ogólnik
- pustosłowie
- oczywistość
- komunał
W znaczeniu szablonowych połączeń wyrazowych:
- schemat
- szablon
- sztampa
- oklepany zwrot
W dawnym znaczeniu zdania, zwrotu, wyrażenia:
- fraza
- idiom
Wyrazy pokrewne
- fraza
- frazesik
- frazesisko
- frazesowicz
- frazesowy
Popularne połączenia słowa frazes
- oklepany frazes
- pusty frazes
- wyświechtany frazes
- górnolotny frazes
- pełen frazesów
- usta pełne frazesów
Pochodzenie słowa frazes
Z greckiego phrásis – 'mówienie'.
Przykłady użycia słowa frazes w literaturze
Nagle zamilkł, jakby w otwartych ustach ugrzązł mu niedokończony frazes, a lewa ręka z laseczką i prawa z kapeluszem opadły na poręcze fotelu.
Bolesław Prus, Lalka
A to wszystko jest frazes, poza którym nie kryje się nic. Ot nagi frazes pusty, pusty, pusty, jak twoje oczy, jak twoja pierś. Oto, to jest ta pustka, która cię otacza — że ją masz w sobie.
Stanisław Wyspiański, Wyzwolenie
— Żaden za największą pensję nie przyjąłby funkcji obdzierania nędzarzy.
— To się tak powiada w salonikach i przy pannach, bo taki frazes brzmi ładnie i do niczego nie obowiązuje.
— To jest zwykła ludzka uczciwość, a nie frazes, panie Wilczek.
Władysław Stanisław Reymont, Ziemia obiecana
Póki żyjemy w takich warunkach prawnych, że istnienie kulturalnej mniejszości możliwe jest tylko na podstawie nędzy, ciemnoty, śmierci i zguby mas, wszelkie frazesy etyczne, wszelkie deklaracje o współczuciu spływać będą jak woda, która nie jest w stanie zmyć tej krwi, jaką pisane są kodeksy.
Stanisław Brzozowski, Płomienie
Przykłady użycia słowa frazes w internecie
Życie to najlepszy materiał na film – ten wypowiadany często frazes zdaje się przyświecać kinematografii niemalże od samego początku.
Ola Sobieraj, www.papaya.rocks.pl, 2019
Przykłady użycia słowa frazes w prasie
Prasa zachodnia głupawo powtarzała ten frazes o dynamicznym rozwoju, nie biorąc pod uwagę faktu, że udział produkcji rynkowej w całej polskiej wytwórczości przemysłowej spadł do poniżej 30%.
Zygmunt Merka, „Kultura” 1976
Odmiana słowa frazes
| liczba pojedyncza | |
| M. | frazes |
| D. | frazesu |
| C. | frazesowi |
| B. | frazes |
| N. | frazesem |
| Ms. | frazesie |
| W. | frazesie |
| liczba mnoga | |
| M. | frazesy |
| D. | frazesów |
| C. | frazesom |
| B. | frazesy |
| N. | frazesami |
| Ms. | frazesach |
| W. | frazesy |
?
