Gradient – co to jest? Definicja, przykłady, słownik

Słowo gradient jest wieloznaczne. Określa się nim różne zjawiska w wielu dziedzinach wiedzy. Czy wiecie, co nazywamy gradientem? Spotkaliście się już z tym terminem? Jeżeli tak, to mimo wszystko przeczytajcie poniższy tekst. Być może dzięki niemu poznacie również pozostałe definicje słowa gradient.

Gradient – co to jest? Definicja słowa

1W matematyce gradientem nazywamy wektor określający wartość i kierunek najszybszego wzrostu wielkości skalarnej. W tym kontekście gdy mówimy o gradiencie, możemy tak również określić pole wektorowe wskazujące kierunki wartości pola skalarnego, które wzrastają najszybciej. Gradient to także określenie operatora różniczkowego, który przekształca pole skalarne w pole wektorowe.

2Pojęcie gradientu występuje również w fizyce. Tym terminem określa się wielkość zmiany jakiegoś wskaźnika, np. ciśnienia gazu lub cieczy na jednostkę odległości.

3Gradient to również zjawisko polegające na tym, że temperatura zmienia się wraz z wysokością. Gradient temperatury zależy od zjawisk, które zachodzą w atmosferze: od pory roku, wilgotności powietrza i pory dnia.

4Z kolei w grafice komputerowej gradientem określa się stosowane tam rozwiązanie, polegające na wypełnieniu danego obszaru płynnym przejściem tonalnym pomiędzy co najmniej dwoma kolorami.

Gradient – etymologia

Gradient pochodzi od łacińskiego gradient, gradiens, a te od gradi: ‘kroczyć’ i gradus: ‘krok, stopień’.

Gradient – wyrazy pokrewne

Przykłady użycia wyrazu gradient

Pionowy gradient temperatury, który jest miarą zmiany temperatury na 100 m zmiany wysokości w konkretnej masie powietrza, a więc odpowiadający aktualnemu pionowemu rozkładowi temperatury powietrza, nazywa się faktycznym lub rzeczywistym gradientem temperatury.

Alojzy Woś, Meteorologia dla geografów

Istnieją przypuszczenia, że komórka może rozpoznać, od jakich bodźców pochodzą tego rodzaju sygnały. Informacją pozwalającą na to może być charakter zmiany, np. jej wielkość, szybkość wystąpienia, czas trwania itp. Na przykład bodziec mechaniczny powoduje przejściowy wzrost stężenia Ca; w cytozolu, auksyna powoduje oscylacje, a cytokinina stały wzrost. Informacja może też być zawarta w „przestrzennej organizacji” sygnału, np. w komórce łagiewki pyłkowej, która wykazuje wierzchołkowy wzrost, zaobserwowano wyraźny gradient: największa zmiana stężenia Ca; wystąpiła w pobliżu wierzchołka.

Leszek S. Jankiewicz, Regulatory wzostu i rozwoju roślin