Imponderabilia – znaczenie, synonimy i przykłady użycia

Czym są imponderabilia i jaka jest etymologia tego słowa? Jakie są synonimy imponderabiliów oraz przykłady użycia? O tym wszystkim w naszym artykule.

Imponderabilia. Co to takiego?

Niektórym słowo imponderabilia może kojarzyć się z kanałem internetowym, który prowadzi Karol Paciorek. Czy wiecie jednak, co dokładnie oznacza to słowo? Zerknijmy na jego definicję.

Imponderabilia – czym są? Definicja, czyli znaczenie słowa

1. Imponderabilia są to zjawiska, rzeczy i sprawy nieuchwytne oraz niewymierne, mające jednak spore znaczenie i wpływ na rzeczywistość (obrót sprawy, przebieg zdarzeń, na nas samych i nasze działanie), np. ważne pojęcia, ideały, uczucia i wyznawane wartości, przekonania i uprzedzenia normy moralne i elementy tradycji.

Imponderabilia – synonimy i wyrazy bliskoznaczne

Słowo imponderabilia ma na tyle szerokie znaczenie, że trudno znaleźć wyraz, który można by uznać za jego synonim. Pomocne w zapamiętaniu znaczenia tego słowa mogą okazać się przytoczone przykłady imponderabiliów:

Wyrazy pokrewne

Jako wyraz pokrewny możemy wspomnieć o antonimie: ponderabilia.

Pochodzenie wyrazu imponderabilia, czyli o etymologii

Słowo imponderabilia pochodzi z języka łacińskiego, od wyrazu pondero ‘ważę’ i oznacza: in – ‘nie’, ponderabilis – ‘dający się zważyć’.

Popularne połączenia słowa imponderabilia

Imponderabilia najczęściej określane są za pomocą przymiotników:

Łączą się również z rzeczownikami i mówimy wówczas o imponderabiliach, np.:

Ponadto wyraz ten łączymy z czasownikami, tworząc wyrażenia rzeczownikowo-czasownikowe typu:

Przykłady użycia słowa imponderabilia w literaturze

Był w tym czasie stuprocentowym opozycjonistą, twierdzi Micewski. Należał do grona tych kilku ludzi w Polsce, którzy nigdy nie poszli na kompromis ze stalinizmem. Taki był Jerzy Turowicz, taki był Kisiel. Gdy szło o idee, zasady, imponderabilia, Tyrmand był człowiekiem śmiertelnie poważnym. Miał dość talentu, by przyjęto go z otwartymi ramionami w każdym piśmie, ale on nie chciał pisać w prasie reżimowej.

Mariusz Urbanek, Zły Tyrmand

W mojej publicystyce zajmowałem się więcej problematyką rosyjską niż niemiecką, ponieważ doszedłem do wniosku, że pojednanie polsko-rosyjskie jest czymś niezmiernie bardziej złożonym i trudnym niż ułożenie stosunków polsko-niemieckich. Na emigracji co roku ukazuje się nowa książka o Katyniu. O Oświęcimiu nie pisze nikt. Polacy łatwiej wybaczą Niemcom Oświęcim niż Rosjanom Katyń. To są imponderabilia, których nie ima się logiczna analiza. Życie ma niewiele wspólnego z logiką i polityka ma niewiele wspólnego z logiką.

Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy

Przykłady użycia słowa imponderabilia w prasie

Według Barańczaka wyobraźnią i językiem poetyckim Zbigniewa Herberta rządzą następujące reguły: reguła antynomii (rozdz. II), reguła demaskacji (rozdz. III), reguła ironii (rozdz. IV) oraz – na nieco innych zasadach, bo będąc fundamentem aksjologicznym – imponderabilia (rozdz. V). Antynomie polegają na stałej aksjologicznej konfrontacji obszaru „dziedzictwa” z obszarem „wydziedziczenia”. Chodzi tu o istniejącą w poezji Herberta konfrontację geograficzną (Wschód-Zachód), historyczną (przeszłość-współczesność) i poznawczą (mit a empiria).

Antymonie i imponderabilia, „Almanach Humanistyczny Bez wiedzy i zgody... nr 5, 1986

Nie przesądzając sporów o imponderabilia kulturowe Trzeciej Rzeczypospolitej oraz o jej młodzieży chowanie, zachęcam wszakże wszystkich, aby sięgnęli po książeczkę Janoscha Ach, jak cudowna jest Panama, przeczytali ją sobie, a jeszcze lepiej swoim dzieciom, i zamyślili się nad tajemnicą jej sukcesów. Na pewno kryje się ona w oryginalnych i pełnych ekspresji ilustracjach – ale przecież tekst również wart jest uwagi.

Joanna Papuzińska, Szukając Panamy, „Gazeta Wyborcza”, 1993

– Dlaczego zdecydowaliśmy się zaangażować w politykę? – pytał Krzysztof Kwiatkowski z NZS. I odpowiadał: – Bo zagrożone są imponderabilia: Bóg, Honor, Ojczyzna.

Agnieszka Kublik, Młoda prawica zabiera głos, „Gazeta Wyborcza”, 1996

Są w racji stanu naszego państwa pewne imponderabilia. Na imię im honor i szacunek – szacunek dla samego siebie i dla innych.

Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.1993, 1 kadencja, 34 posiedzenie, 4 dzień, [w:] Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP, 1993

Imponderabilia – odmiana

W polszczyźnie imponderabilia to rzeczownik plurale tantum, rodzaju niemęskoosobowego, który odmieniamy według następującego wzoru:

Używana niekiedy forma imponderabilium jest niepoprawna.